Оптика (юнонӣ optike — илм дар борам идроки босирӣ, аз optos — намоён), як фасли физикаро гӯянд, ки дар он табиати афкакиши оптикӣ (рӯшной), пахноиши он дар муҳитҳои гуногуни физикӣ ва ҳодисаҳое, ки ҳангоми таъсири мутақобили рӯшноӣ ва модда ба амал меоянд, омӯхта мешаванд. Афканишоти оп­тикӣ яке аз намудҳои мавҷҳои …

Опричнина, опришнина (аз русии қадим опричный —махсус), системаи чорабнниҳои фавқулоддаи ҳарбию маъмурӣ ва иҷтимоию иқтисодии подшоҳ Ивани IV (Гроз­ний) барои мустаҳкам намудани ҳокимияти мутлақияти марказонида шуда ва барҳам додани парокандагии феодалӣ. Ивани IV барҳам задани «ошӯбҳо»-ро мақсади асосии Опричнина медонист. Баробари ҷорӣ кардани Опричнина ҷазои бераҳмонаи оппозицияи боярҳою князҳо ва …

Оппортунизм (аз лотинӣ opportunua — муносиб, мувофиқ; мутобиқшавӣ, созишкорӣ), ҷараёнест, ки дар просесси болоравии ҳаракати револютсионии синфи коргар (нимаи дуюми асри 19) ба вуҷуд омада, ба манфиати ҳаракати коргарӣ мухолиф аст. Оппортунизм барои ҳимояи манфиатҳои синфии буржуазия синфи коргарро ба созишкорӣ ва таслимшавӣ даъват менамояд. Таълимоти сотсиализми томарксистӣ ва равияҳои …

«Оппозитсия ҳарбӣ», гурӯҳи вакилони Съезди 8-уми РКП(б) (1919), ки дар сохтмони ҳарбӣ ба сиёсати КМ партия муқобил буд. КМ РКЛ(б) тезисҳои маърӯзаро оид ба масъалаи ҳарбӣ тасдиқ кард. Дар маърӯза принсипу методҳои сохтмони Армияи Сурх асоснок кар­да шуда буд. «Оппозитсия ҳарбӣ» таклиф мекард, ки доираи ҳуқуқҳои ташкилотҳои ибтидоии партиявӣ дар …

«Оппозитсияи нав», гурӯҳи фраксионии зиддпартиявиест, ки дар дохили ВКП(б) соли 1925 бо сардори Г. Е. Зиновев ва Л. Б. Каменев дар заминаи платформаи троскизм ташкия ёфта буд. «Оппозитсияи нав» даъво мекард, ки дар сурати ақибмондагии техникӣ» мамлакат ва мавҷуд набудани револютсияҳои пролетарӣ дар мамлакатҳои мутараққии Европа барпо намудани сотсиализм дар …

«Оппозитсияи коргарӣ», гурӯҳи фраксионии зиддипартиявӣ дар РКП (б) (1920—22), майлони анархистию синдикалистист. Дар давраи ба охир расидани Ҷанги гражданӣ (1918—20) ва дар вазъияти харобии хоҷагӣ ба сохтмони осоишта гузаш­тани партия ба вуҷуд омад. Ба «Оппозитсияи коргарӣ» А. Г. Шляпников, С. П. Медведев, А. М. Коллонтай сардорӣ мекарданд. Съезди 10 РКП …

Оппенгеймер (Oppenheimer) Роберт (22. 4. 1904, Ню-Йорк-18. 2. 1967, Принстон), физики америкоӣ. Дар Университетҳои Гарвард, Кембриҷ ва Гёттинген таҳсил намудааст. Солҳои 1928—29 дар Лейден ва Сю­рих кор кард. Аз соли 1929 профессори Университети Калифорния ва Институти технологии Калифорния. Аз соли 1947 директори Институти тадқиқоти фундаменталии Принстон. Якҷоя бо М. Борн …

Опока, дар геология, ҷинси кӯҳии таҳшиниеро гӯянд, ки мустаҳками масомадор аст. Асосан аз дуоксиди силисийи аморфӣ (то 97%) ва омехтаҳои гил, peг, глауконит ва ғайра таркиб ёфтааст. Рангаш хокистарии равшан ва тира, баъзан сиёҳтоб. Хелҳои тозаи Опока хусусияти баланди адсорбсионӣ доранд. Опока дар баҳрҳо бо роҳи химиявӣ ҳосил мешавад. Онро …

Описторхоз, як навъ беморист аз гурӯҳи гелминтаҳо, ки аз он ҷигар ва ғадуди зери меъда иллат меёбанд. Дар Сибири Ғарбӣ ва мавзеъҳои назди Днепр дучор меша­вад. Барангезандааш кирми макандаи сибирӣ (Opisthorchis felineus) буда, дар ҷигар, заҳрадон ва ғадуди зери меъдаи одам, гурба, саг паразитӣ мекунад. Манбаи асосии инва­зия одам ва …

Оперетта, (италявӣ operetta — опе­раи хурд), асари мусиқии саҳнавист. Мусиқии вокалию созӣ, инчунин рақсу балет ва унсурҳои санъати театриро дар бар гирифта, аз имкониятҳои диалог нисбат ба опера васеътар истифода мебарад. Асоси драма­тургию мусиқии Оперетта, тарона ва рақс аст. Дар Оперетта, мисли опера, аз мусиқии вокалӣ ва созӣ — ария, …