Нирвана (санскрипт— таскин, фурӯнишонӣ), мафҳуми марказии фалсафаи буддоия, ки ҳолати рӯҳӣ ва мақсади ниҳонии кӯшишҳои маънавии одамро ифода мекунад. Дар матнҳои буддоӣ Нирвана ҳамчун чизи даркнашавандаю бефоида ва ба ашён «ҳар ду олам» мухолиф тавсиф шудааст. Нирванаро дар таълимотҳои гуногуни динию фалсафии ҳиндӣ ба тарзҳои мухталиф таъбир мекунанд. Мувофиқи ин …

Нирала Сурякант Трипатҳи (1896 — 15. 10. 1961, Оллоҳобод), нависандаи ҳинду. Яке аз асосгузорони ҷараёни романтикии чҳаявад. Баъдтар дар эҷодиёти Нирала ба ҷои ало- матҳои романтизм унсурҳои реалистӣ пайдо шуданд. Назми Нирала содда, фаҳмою равон буда, одатҳои иҷтимоию танқидӣ дар насраш қавист. Асарҳои асосиаш: маҷмӯаҳои ашъо- ри «Беном» (1923), «Баргҳои …

Ниобий (лотинӣ Niobium), Nb, элементи химиявии гурӯҳи V системаи даврии Менделеев, рақами ат. 41, масса и ат. 92,9064. Ниобий як изотопи табиӣ 93Nb дорад. Ниобий 2 * 10_3% массаи қишри Заминро ташкил менамояд. Ниобий дар табиат асосан дар намуди оксидҳо дар таркиби минералҳо якҷоя бо Та, Ti, Са, Na, Th, …

Нимҷазира, қитъап хушкист, ки онро аз се тараф об фаро гирифта, аз тарафи чорум бо материк ё ҷазира пайвастагӣ дорад. Дар аксар мавридҳо Нимча ба материк аз ҷиҳати гео­логӣ як қитъаи томро ташкил медиҳанд.

Нимча ченаки вазн дар Осиёи Миёна. Нимча дар ноҳияиҳои мухталифи Осиёи Миёна, аз ҷумла аморати Бухоро гуногун буд. Бисёр маъхазҳои таърихӣ нишон медиҳанд, ки Нимча дар Мовароуннаҳр баробари 1/256 ман аст. Дар Бухоро ва Самарқанд бо мани 20 килограммӣ (асрҳои 15—16) Нимча тақрибан ба 78 грамм, дар Ҷиззах бо мани …

Нимча, як навъ либос. Нимча дар Дарвоз ва Помир аз давраҳои қадим ба вучуд омада, к а л т а ч а  ё   в а с к а т  ном дошт. Дар ноҳияҳои шимолии Тоҷикистон баъди ба России дамрод шудани Осиёи Миёна расм шудааст. Нимчаро аз кундал, махмал, атлас ё …

Нимхӯрд воҳиди ченаки вазн дар Осиёи Миёна. Нимхӯрд асри 19 ва ибтидои асри 20 дар ноҳияҳои мухталифи Осиёи Миёна, аз ҷумла аморати Бухоро, хонии Хӯқанд ва ғайра гуногун буд. Macалан, Нимхӯрд дар Хӯқанд баробари 1,278 килограмм (50 пайса), Хуҷанд 256 грамм (10 пайса), Кӯлоб 160 килограмм, Оби Гарм 29,288 килограмм …

Нимфаҳо, дар асотири Юнони Қадим олиҳаи табиат, ки дар кӯҳ, ҷангалзор, бадру чашмаҳо зиндагӣ мекардаанд. Нимфаҳоро духтарони Зевс ва бештар ҳамсафи Артемида ё Дионис ҳисобида, дар бисьёр маҳалҳо ба онҳо ибодат менамуданд. Барои Нимфаҳо дар ғордо, лаби чашмаҳо, соҳили баҳрдо қурбониҳо мекарданд. Тасвири Нимфаҳо дар осори меъморон ва рассомон бисёр …

Нимфа (аз юн. nymphe — зоча, кирмина, айнан—арӯс, духтар), марҳилаи инкишофи нопурраи бандпойҳо. Нимфа барои инкишофи кана, ҳа­ман беболҳо ва баъзе ҳашароти болдор (нодхӯрак, ростболҳо ва ғайра) хос аст. Нимфа ба ҳайвони болиғ монанд буда, дар он фақат ҷиҳози ҷинси инкишоф наёфтааст.

«Нимрӯз» 1) оҳанги қадими аз таснифоти Борбади Марвӣ; 2) гӯшаи иловагии созӣ дар шӯъбақои «Муҳайяр» ва «Бастанигор» («Дувоздаҳмақом»)