Нитронӣ реакцияҳои химиявие, ки дар натиҷаи онҳо ба молекулаи пайвастҳои органики нитрогурӯҳ — NOs дохил карда мешаванд. Нитрониро асосан бо таъсири кислотаи нитрат ё оксидҳои нитроген ба амал мебароранд. Ҳангоми нитронии парафинҳо, сиклопарафинҳо (реасция» М. И. Коновалов) ва фенолҳо кислотаи нитрати сероб, ҳангоми Нитронии парафинҳо (асосан этан, пропан) дар ҳа­рорати …

Нитроглисерин, тринитрати глисерин, CH2ONO2—GHONOj— — CH2ONO*, эфири пурраи глисерин ва кислотаи нитрат, моддаи таркан­да. Нитроглисерин моеъи равғанмонанди беранг; ду хел кристалл ҳосил мекунад: но- устувор (t гудозиш 2,8“ Селсия) ва собит (t гудозиш 13,5е Селсия); зичиаш 1591 килограмм/метр9 (25° Селсия); дар об ҳалнашаванда, дар асетон, эфир, бензол нағз ҳал меша­вад. …

Нитроген (аз нитро… ва…гем), N, элемента химиявии гурӯҳи V сис­темаи даврии Менделеев, рақами ат. 7, массаи ат. 14,0067. Нитрогени табиӣ аз 2 изотопи собит: 4N (99,635%) ва1,5N(0,365%) иборат аст. Аз изотопҳои радиоактивиаш ,3N(Т’/2 *= 10,08 дақиқа) бештар устувор аст. Пайвастҳои Нитроген— селитра, кислотаи нитрат, аммиак пеш аз кашфи Нитрогени озод …

Нитроандӯзҳо, бактерия­ҳои нитроандӯз, бактерияҳое, ки аммиак ва намакҳои аммонийро ба нитратҳо табдил медиҳанд; бак­терияҳои аэробӣ, серҳаракат (кам­енная доранд) буда, сокини хок ва обанборҳоанд Нитроандӯзҳо микробиологи рус С. Н. Виноградский соли 1889 кашф ва тавсиф кардааст (ин кашфиёт ба ӯ имкон дод, ки таълимоти хемосинтезро офарад). Ба нитратҳо мубаддал шудани NH3 …

Нитроаммофоска, нурии мураккаби минералии нитроген фос­фор ва калпйдор. 50—54% N, Р20$ ва К20 дорад. Ба кислотаи фосфат вад нитрат (дар омехтапш длорлди ам­моний ва сулф&ти калий) аммиак таъсир намуда Н.-ро досил _меку- нанд. Н. аэ селитраи аммиаки, ам­мофос, диаммофос, хлориди аммо­ний, сулфати аммоний ва селитраи калий иборат буда, дамчун нурии …

Нитрификасия (аз «нитр… ва лотинӣ facio — мекунам), просесси мик­робиологии табдили намакҳои аммо­ний ба нитратҳо (шакли асосии ғизои нитрогении растанӣ). Дар хок ва оби обанборҳо ба амал меояд. Нитрификасия нишондиҳандаи ҳосилхезии хок аст. Нитрификасияро бактерияҳои нитроандӯзи хемосинтезӣ ба вуҷуд меоваранд. Нитрификасия дар ду давр мегузарад. Аввал иони аммоний бо таъсири …

Нитратҳои селлюлоза, нит­роселлюлоза, эфирҳои мураккаби нитрати селлюлоза; формулаи умумиашон[СвН702 (О Н) з_г (0N03) х)п, қимати х аз 1 то 3 тағйир ёфта метавонад; массаи сафеди нарми нахдор, ки ба селлюлоза шабоҳат дорад. Хелҳои зерини Нитратҳои селлюлоза аҳамияти ама­лӣ доранд: коллоксилин (10,7—12,2% N дорад), пироксилин № 1 (13,0 — 13,5%’N дорад), …

Нитратҳои табиӣ, гурӯди ми­нералҳоест, ки намакҳои табиии кислотаи нитрат ҳисоб мешавад. Минералҳои асосии Нитратҳои табиӣ инҳоанд: селитраи натрий NaNO$; селитраи калий KNOs; селитраи аммиак NH4NO3; дарапскит Na3(N03)  (SO4) Н20; нитромагнезит Mg(N03)2*6H20; нитрокалсит Ca(NOs)a * 4Н20; нитро­барит Ba(N03)2; герхардтит Си (N03) • (ОН)3; ликааит Cu6(N03)2 • (РО)« • (ОН)7.; буттагенбахит Cui9(N03)2 …

Нитратҳо, намакҳои кислотаи нитрат HNOs. Моддаҳои кристаллии беранг; дар ҳаpopати муқаррарӣ устуворанд. Дар ҳарорати баланд бо осонӣ оксигени худро гум карда хосияти оксидкунандагӣ пайдо мекунанд. Масалан, 2KN03 = 2KNOa + 02 Н Дар об нағз ҳал мешаванд. Онҳоро дар натиҷаи ба металлҳо, оксидҳо ва баъзе намакҳо таъсир кардани HNOs, таъсири …

Нитр (аз юнонӣ nitron, лотинӣ nitrum, аввалҳо — содаи табиӣ, аз асри 8 — селитра), қисми аввали таркибии истилоҳоти содаи химия, биология ва ғайра, ки ба нитроген мансуб буданро ифода менамояд: масалан, Нитроглисерин, Нитроэфирҳо.