Биология

Мурча (Formicidae), як оилаи ҳашарот, ки ба қатори пардаболҳо мансуб буда, ба таври иҷтимоӣ зипндагӣ мекунад. Мурча хелҳоп гуногуни морфологӣ (модина ва наринаҳои болдор, модонаи бебол — «малика», Мурчаҳои коргар ва ғайра) дорад. Бадани Мурча аз cap, сина ва шикам иборат аст; пойҳояш се ҷуфт мебошанд; муйлабчаҳояш бориканд; рагдавонии болҳояш …

Мӯрдиҳо, (Myrtaceae), оилаи рас­таниҳои дупалагии дарахтӣ, бутта ё буттачаҳои аксар ҳамешасабз. Бар­ги оддии муқобили ҳамдигар (баъзан пай дар пай) ҷойгиршуда ва донакмева доранд. Гулашон дуҷинсаи актиноморфӣ буда, бештар дар хӯшагул ҷойгир шудааст. Косабарг ва гулбаргашон 4—5-тоӣ; гардбаргашон бисёр аст. Қариб 100 ҷинсу 3000 намудашон асосан дар мивтақаҳои тропики ва субтропикии …

Мурд, (Myrtus), ҷинси растаниҳои буттагӣ ё дарахтии ҳамешасабз аз оилаи мӯрдиҳо. Баргҳои муқобили ҳамдигар ҷойгиршуда, гули аксар тоқаи дуҷинсаи актиноморфӣ ва ғуҷуммева дорад. Қариб 100 намудаш бештар дар минтақаҳои тропикӣ ва субтропикии Америка ва қисман Евросиё, Африка, Австралия ва Зеландияи Нав мерӯяд. Як намуди Мурд (М. communis)-po (ниг. расм) аз …

Мӯр, (Ocneria (Porthetria ё Ly- mantria) dispar), кирминаи шапала­ки зараррасони хоҷагии қишлоқ.  Махусусан ба буттаву дарахтон зарари калон ме­расонад. Шапалаки нарина ва модинаи Мӯр бо рангу ҳаҷм ва сохти мӯйлабча аз ҳамдигар фарқ мекунанд. Паҳноии боли шапалаки модина 9 см (наринааш 5 см), рангаш сафеди тира ё сафеди зардтоб; боли …

Системаи чорабиниҳои давлатию ҷамъиятиест, ки мақсад аз он истифодаи оқилона, барқарор, афзун ва муҳофизат намудани сарватҳои табиат ва ғайра мебошад. Вазифаи асосии Муҳофизати табиат ба муддати ҳарчи дароз нигоҳ доштани захираҳои барқароршавандаи табиӣ ва барқарору беҳтар намудани захираҳои барқароршаванда.  Қонунҳои аввалин оид ба Муҳофизати табиӣ ҳануз дар замонҳои қадим (масалан, …

Ҳифзи растанӣ, соҳаи илми хоҷагии қишлоқ, ки усулу роҳҳои муборизаро бар зидди касалӣ, зараррасонҳо, алафҳои бегонаи зироати хоҷагии қишлок ва бешазор, инчунин системаи тадбирҳои хоҷагиҳои ҷангалдорӣ ва хоҷагии қишлоқро оид ба пешгириву барҳамдиҳии осеби ба растанӣ расонидаи зараррасонҳо тадқиқ менамояд. Муҳофизати растанӣ на танҳо аз маҳви организмҳои зараррасон ё маҳдудгардонии …

ЛОЙХӮРАК (Limicolae), зерқатори паррандаҳо аз қатори Charadrifor-mes. Дарозии тани Лойхӯракҳо аз 14 то 62 см буда, пойҳояшон дароз ва ангуштонашон баъзан байни ҳам бо парда пайваст шудаанд. Болҳои дарозу камбар, кӯтоҳ, нӯли кӯтоҳ ва дароаз рост ва каҷ парҳои зич ва хокиранг доранд. Ду оилаи Лойхӯракҳо маълумаҳд: бекасҳои ранга —Rostratulldae …

МАНҚАГӢ, бемории сироятии одам ва ҳайвонот аст. Барангезандаи Манқагӣ бактерияҳои Actinobacillus mallei мебошанд. Манбаи сироят ҳайвоноти хонагии касал аст. Одам дар сурати ба ҷои осебдидаи пӯст ва пардаҳои луобии узвҳои ҳозима роҳ ёфтани бактерияҳо сироят меёбад. Бактерияҳо бо хун ба тамоми организм паҳн шуда, иллати фасодноки узвҳои гуногунро ба вуҷуд …

ЛОЧИН (Falco peregrinus), паррандаи соҳибчанголест аз оилаи Falconidae ва ӯро ба забони руссӣ «Сапсан» мегӯянд. Дарозии танаш 40—50 см; вазнаш 500—1000 грамм. Лочин модина аз Лочин нарина калонтар аст. Ранги Лочин хокистарии сиёҳтоб бу­да, дар шикам ва пушташ хатҳои кундаланг дорад. Болҳояш дарози тез, дар ҳама ҷо (ғайр аз Антарктика …

ЛОМИСА – ин як намуди қобилияти ҳискунии инсон ва ё ҷонварон мебошад. Яъне панҷ намуди ҳискунӣ ҳаст ва яке аз онҳо «Ломиса» мебошад. Ломиса таъсири муҳити беруниро бо ёрии аъзои ломиса (ретсепторҳои пӯст, мушак, банд, луобпардаҳои забону лаб ва ғайра) дарк кардан мебошад. Ба забони руссӣ Ломисаро «Осязание» ва ба …