ТАНТАЛ

ТАНТАЛ (лотинӣ Таntalum), Та, элемети химиявиест аз гурӯҳи V системаи даврии Менделеев; рақами атомӣ 73, массаи атомӣ 180, 948. Ду изотопи табиӣ — изотопи собити Та (99,99%), изотопи радиоактивӣ Та (0,012%: Т^!/₂ = 10 сол) дорад. Аз изотопҳои сунъиаш ¹⁸²Та (Т¹/₂—115,1 шаборӯз) ҷун индикатори радиоактивӣ истифода мешавад. Танталро соли 1802 химики швед А. Г. Экеберг кашф кардааст. Тантали холисро аввалин бор (1903) химики немис Болтон ҳосил намуд. 2,5-10-⁴%-и масоаи қишри замин аз Тантал иборат аст. Алҳол 17 минерали Тантал ва зиёда аз 60 минералҳои Танталдор маълуманд. Тантал дар минералҳояш аксар бо ниобий якҷоя вомехӯрад. Тантали холис металли хокистарранги пластикист; b гудозиш 2996°С; t ҷӯшиш 5300°С; зичиаш 16600 ктДм³ (20°С).

Тантал дар шароити муқаррарӣ чандон фаъол нест. Тантали холис дар хаво устувор буда, фақат дар ҳарорати 280°С ба оксид шудан сар мекунад. Вай якто оксиди (Та₂О₅) собит дорад. Бо гидроген (дар ҳарорати 250°С) маҳлули сахт, бо нитроген (дар ҳарорати ЗОО°С) маҳлули сахт ва нитридҳо (Та₂N ва ТаN), бо галогенҳо (дар ҳарорати 250°С) галогенидҳо ҳосил мекунад. Ҳангоми гармкардан бо С, В, Si, Р, Sе, Те. Н₂0, СО, С0₂  N0, НС1. Н₂S ба реаксия модарояд.

Тантал ба таъсири бисёр кислотаҳои органикӣ ва ғаириорганикӣ (HNO₃, HС1, Н₂CO₄, НСIOз, шаҳшароб ва ғайра) тобовар аст. Тантал дар электротехника, саноати химия, энергетикаи ядроӣ, металлургия ва тиб истифода мешавад. Аз Тантали холис конденсаторҳои электрӣ. қисмҳои лампаҳои электрони, зарфҳои лабораторӣ ва ғайра месозанд.