Теги: Олим

ЮСУФИ БАЛОСОҒУНӢ (тав. тақр. 1021—с. ваф. номаълум), шоир, олим ва мутафаккири туркзабони Осиёи Миёна. Дар Қошғар таҳсил намуда, ба камол расидааст. Ю. Б. муаллифи яке аз қадимтарин осорӣ адабиёти халқҳои туркзабони Осиёи Мнёна — достони «Қутадғу би-лик» («Китоби бахт», таълифаш 1069, ба забони уйғурии давраи Қарахониён) мебошад. Ӯ нахустин шоирест, …

ЮСУФ– Ибни Муҳаммад Ибни Юсуфи Табиб (с. тав. ва ваф. номаълум), олими тоҷик дар соҳаи тиб (а. 16). Муаллифи «Ҷомеъ-ул-фавоид», ки бо номи «Тибби Юсуфӣ» маъмул аст. Дар Бухоро ва Самарқанд таҳсил намуда, дар дарбори Бобур кор ва эҷод кардааст. Ю. чунин асарҳоро таълиф намудааст: «Баҳр-ул-ҷавоҳир», «Фавоид-ул-аҳьёр», «Далоил-ул-бавл», «Далоил-ун-набз», «Қасида …

ЭРАТОСФЕНИ КИРЕНӢ (тақр. 276—194 то м.) олими Юнони Қадим. Дар Александрия ва Афина маълумот гирифтааст. Асосгузори математикаи ҷуғрофист. Бори аввал радиуси Заминро муайян кардааст. Доир ба математика (назарияи ададҳо), астрономия, фалсафа ва мусиқӣ рисолаҳо дорад. Баъзе қисмҳои алоҳидаи рисолаҳои мазкур то замони мо омада расидаанд.

ШМИДТ Отто Юльевич (30. 9. 1891, Могилёв—7. 9. 1966, Москва), олим, арбоби давлатӣ ва ҷамъиятии советӣ, яке аз ташкилотчиёни Роҳи баҳрии шимолӣ, акад. (1935), ноиб-президенти АФ СССР (1939 — 42), акад. АФ РССУ (1934), Қаҳрамони Итти-фоқи Советӣ (1937).    Аъзои КПСС аз с. 1918. Аъзои комиссариатҳои халқӣ оид ба хурокворӣ, молия …

ШИМАНСКИЙ Юлиан Александрович (17. 12. 1883, Тошкент—.11. 4. 1962, Ленинград), олими советӣ дар соҳаи кшптисозӣ, акад. АФ СССР (1953; аъзо-корр. 1933). С. 1905 Омузйшгоҳи инженерии баҳрӣ, с. 1910 Академияи баҳрии Петербургро хатм намуд. С-ҳои 1910—12 дар з-ди Балтика кор кард. С-ҳои 1912—16 дар омузишгоҳи баҳрӣ (Кронштадт), 1920—34 дар Академияи ҳарбии …

ШАМПОЛЬОН (Champollion) Жан Франсуа (24. 12. 1790, Фижак —4.3, 1832, Париж), олими франсавӣ, асосгузори мисршиносист. Пас аз омузиш ва тадқиқи бисьёрсолаи Санги Розетта сент. 1822 принципҳои асосии рамзкушоии хати иероглифии мисриёни қадимро баён намуд. Муаллифи аввалин грамматикаи забони мисрии қадим мебошад. Аъзои фахрии АФ Петербург (1826).

ЧЕЛОМЕЙ Владимир Николаевич (30. 6. 1914, Седлец —в. 12. 1984, Москва), олими советӣ дар соҳаи механика, акад. АФ СССР (1962; аъзо-корр. 1968), ду карат Қаҳрамони Меҳнати Социалистӣ (1959, 1963). Аъзои КПСС аз с. 1941. Сарконструктор (аз с. 1944) ва конструктори генералии техникаи авиационӣ (аз с. 1959). Бо роҳбарии Челомей як …

ЦОЙ Пётр Васильевич (тав. 23. 2. 1929, деҳаи Сучани p-ни Тернейски кишв. Примория), олими советӣ дар соҳаи теплотехника, доктори илмҳои техника (1969), проф. (1971). Аъзои КПСС аз с. 1965. Баъди хатми фак-ти физикаю математикаи УДТ (1954) муаллими мактаби миёна, техникум ва солҳои 1962—67 мудири кафедраи теплотехникаи умумии Ин-ти политехникии Тоҷикистон …

ЦИОЛКОВСКИЙ Константин Эду­ардович (17. 9. 1857, деҳаи Ижевск, ҳозира вил. Рязань—19. 9. 1935,Ка­луга), олим ва ихтироъкори советӣ дар соҳаи аэро ва ракетодинамика, назариян самолёту дрижаблҳо; асосгузори кайҳоннавардии муосир. Аа бачагиаш қобилияти шунавоиаш қариб пурра гум шудааст ва аз синнн 14-солагӣ худомўзӣ кардааст; с. 1879 барои унвони муаллимӣ ба тариқи экстерн …

ХУҶАНДӢ Бурҳонуддин Абумуҳаммад Иброҳим ибни Ҷалолуддин Аҳмад (1377, Мадина—1447, ҳамон ҷо), шоир ва олими тоҷик. Ба забони арабӣ эҷод кардааст. Аз ӯ девони ашъор, муншаот ва якчанд рисола боқист. Xуҷандӣ ҳамчунин ба «Ҳадиси арбаин»-и Имом Нақавӣ шарҳ навиштааст, ки хеле шӯҳрат дорад. Осори ӯ дар китобхонаҳои Эрон, Туркия ва диг. кишварҳо …