Техника

«СОЮЗ», номи як силсилаи киштиҳои кайҳонии (КК) бисёрҷояи советист, ки аз соли 1967 сар карда ба мадори геоцентрӣ бароварда мешаванд, барномаи коркард ва сар додани ин киштиҳоро низ «Союз» меноманд. То 1 январи 1986 40-то КК «Союз» ва 14-то КК «Союз -Т» ба мадор бароварда шуд (нигаред ҷадвал). Ҳамаи онҳо …

СОАТИ ЭЛЕКТРОНӢ, навъе аз соатҳо, ки дар он ба сифати манбаи лаппишҳои даврӣ одатан генератори кварсӣ истифода мешавад. Чунин соатҳо вақтро аз рӯи нишондоди индккатори рақамӣ ба ҳисоб мегиранд. Индикаторҳои рақамии Соати электронӣ дар асоси кристаллҳои моеъ, диодҳои рӯшноидеҳ ва ғайра кор мекунанд.

СОАТИ АТОМӢ, соати квантӣ, асбоби электрониест, барои чен кардани вақт, ки дар асоси резонанси атомӣ кор мекунад. Соати атомӣ дақиқкор буда, дар давоми 100 сол 3 сония хато мекунад. Соати атомиро дар радионавигатсия барои чен кардани масофаи аппарати париши кайҳопӣ, дар умури астроиомии вақт барои муайян намудани вақти саҳеҳ (дар …

СОАТИ АСТРОНОМӢ, соатест хеле дақиқкор, ки барои мушоҳидаҳои астрономӣ ва ҳифзи вақт истифода мешавад. Соатҳои раққосакдори махсус (саҳвашон дар як шаборӯз то 5 * 10 -4 сон) ва соатҳои кварсӣ (соатҳои атомии саҳвашон дар як шаборӯз то 5*10 -17 сон) аз қабили соатҳои астрономианд. Соти астрономии атомӣ солҳои 60-уми асри …

СОАТ (арабӣ  вақт, муддат, лаҳза), олатест барои ҳисоби вақт. Дар соатҳо просессҳои даврии доимӣ: чархзании Замин (дар Соатҳои Офтобб), лаппиши раққосак (дар Соатҳои механикӣ ва электромагнитӣ), камертон (дар Соатҳои камертонӣ), лавҳачаҳои кварс (дар Соатҳои кварсӣ) истифода мешаванд. Таҷҳизоти аввалине, ки тавассути он одамон вақтро чен мекарданд, Соати офтобӣ буд. Дар …

СКРЕПЕР (англисӣ scraper, аз scrape — тарошидан, харошидан), 1) мошини заминкобу боркаш, ки бо қисмҳои кории худ (кафлез) хоки сатҳи заминро қабат-қабат канда мекашонад ва тӯда ё ҳамвор менамояд. Дар сохтмон ва саноати кӯҳӣ ва ғайра ба кор меравад. Скреперро аз рӯи қувваи кашиш (худгард ва ядакӣ), трзи борборкунию борфарорӣ …

 «СКАЙЛЭБ» (англисӣ, лабораторияи осмонӣ), номи нахустин стансияи мадории маснуии америкоист; барномаи техникии «Скайлэб» солҳои 1973—74 ба амал бароварда шудааст. Аввалин стансияи «Скайлэб» ба мадори геосентрӣ 14 маи 1973 бароварда шуд. Барои ба «Скайлэб» бурдану овардани экипаж киштии нақлиётии «Аполлон» истифода бурда шуд. Дар борти «Скайлэб» аппаратураҳое мавҷуд буданд, ки барои …

СИХМОЛА, олатест, барои нарм кардани замин ва бехи растаниҳо. Маълумоти аввалин оид ба истифодаи Сихмола ба асри 1 то милод (Рими Қадим) тааллуқ дорад. Сихмола охирҳои асри 1 милод дар байни қабилаҳои славянӣ маъмул шудааст. Сихмолаои ҳозираро ба дандонадор, дискдор, инчунин муштарак ва махсус ҷудо мекунанд. Сихмолаи дандонадор барои нарм …

СИСТЕМАИ ОБЁРӢ, шабакаи каналҳо ва дигар иншооти гидротехникист, ки обëрии заминро таъмин мекунад. Ба Системаи обëрии мунтазам ғайр аз масоҳати замин ҷузъҳои зерин низ дохил мешаванд: сарбанди обгир— аз манбаъҳои обëрӣ (дарëҳо, обанборҳо, каналҳо, чоҳҳо ва ғайра) об мегирад ва системаро аз хоку реги обовард, яхпораҳо, хасу хошок муҳофизат мекунад; …

СИСТЕМАИ «ИНСОН-МОШИН», системаи мураккаберо гӯянд, ки дар он одам-оператор дар просесси истеҳсолоти неъматҳои моддӣ, идора, коркарди ахбор ва ғайра бо воситаҳои техникӣ якҷоя амал мекунад. Масъалаҳои хоси Симтема «инсон -мошин» дар системотехника, психологияи инженерӣ, эргономика тадқиқ мешавад. Дар натиҷаи инкишофи системаҳои автоматонидашудаи идора (АСУ) ва афзоиши талабот ба операторҳое, ки …