Гуногун

ЛУХТАК, 1) бозичае, ки аз чӯбчаҳо, латтапора, ресмонҳои рангин сохта, бо либосҳои махсуси занонаю мардона оро медиҳанд ва ба он номҳои шартии «зан», «шавҳар», «духтар», «писар», «арӯс», «домод» гузошта бозӣ мекунанд. 2) Иштирокчии намоишҳои театри лухтак (зочабозӣ), ки пеш аз революция ривоҷ ёфта буд. Лухтакро асосан аз чӯби бед сохта, …

ЛУБИЁИҲО (Leguminosae), оилаи растаниҳои дупаллагӣ, ки дар ҳамаи ноҳияҳои кураи Замин васеъ паҳн шудаанд. Баргҳо оддӣ ё мураккаб, гулҳо бештар дар гултӯда буда, 5 (баъзан 4) гулбарг доранд; гулбарги болои байрақ, ду гулбарги паҳлуи бел, ду гулбарги майдатарини дигар заврақча номида мешаванд. Лубиёиҳо одатан 10 (баъзан зиёд) гардбарг доранд. Лубиёиҳо …

ЛУБИЁИ ЧИНӢ (Vigna uncuicula-ta), гиёҳи яксолаест мансуби Лубиёиҳо. Баландиаш аз 20 см то 2 м. Баргаш дароздумчаи сербаргча (дарозиаш 14—32 см), гулаш калони арғувонӣ, ғилофакмевааш якпаллаи сердон (дарозиаш 8—20 см), донаш дорчинии холдор. Июнь — сентябр гулу мева мекунад. Лубиё чинии худрӯй маълум нест. Онро барои донаш ва ҳамчун зироати …

ЛУБИЁ (Phaaeolus), ҷинси растаниҳои яксола ва бисьёрсола аз адабиётҳо. Пояи рост ё печон, себаргаи дароздумча, гули сафед, сурх, бунафш ва ғ., ғилофакмева дорад. Дар дуянё 180 намуди Лубиё маълум буда, асосан дар мамлакатҳои тропикии Осиё, Африка ва Америка паҳн шудааст аз 20 (дар СССР 7) намуди онро кишт мекунанд. Дар …

ЛЯШЕНКО Николай Григорьевич (таваллуд 16.5.1910, ст. Зимаи вилояти Иркутск), ходими ҳарбӣ, генерали армия (1968). Аъзои КПСС аз соли 1931. Аз соли 1929 дар Армияи Советӣ. Академияи ҳарбии ба номи М. В. Фрунзе (1941), Академики олии ҳарбии ба номи К. Е. Ворошилов (l948) ва Курсҳои олии академии назди ҳамин академияро (1970) …

ЛЮМПЕН-ПРОЛЕТАРИАТ (аз нем. Lumpen — ӯбада, ҷанда), қашшоқон, авбошон, фоҳишаҳо ва ба ҳамин монанд унсурҳои мамлакатҳои капиталистӣ, ки симои синфии худро гум кардаанд ва касбу кори муайяне надоранд. Дар шароити ҷамъияти буржуазӣ, ки бекорӣ ва қашшоқии оммаи халқ ҳамеша вуҷуд дорад, Люмпен-пролетариат ҳодисаи ногузир аст. Буржуазия оммаи Люмпен-пролетариатро ба мақсадҳои …

ЛЮМИНОФОРҲО (аз лот. lumen— рӯшноӣ ва юн. phoros — ҳомил, баранда), моддаҳои сахт ва моеъанд, ки дар натиҷаи ангезишҳои гуногуҷинса шуоъ меафкананд (ниг. Люминесценция). Мувофиқи навъи авгезиш Люминофорҳо ба фотолюминофорҳо, рентгенолюминофорҳо, радиолюминофорҳо, катодолюминофорҳо, электрод юминофорҳо ҷудо мешаванд. Аз рӯи ниҳоди химиявӣ Люминофорҳо органикӣ (органолюминофорҳо) ва ғайриорганикӣ (фосфорҳо) мешаванд. Фосфорҳои сохташон …

МУҲИТ, дар фалсафа, шароити ҷамъиятӣ, моддӣ ва маънавии мавҷузият, ташаккул ва фаъолияти одамро гӯянд. Муҳит ба маънои том (макрошуҳит) системаи ҷамъиятию иқтисодӣ — қуввашои истеҳсолкунанда, маҷмӯи муносибати ҷамъиятӣ, шуури ҷамъиятӣ, маданияти маънавӣ ва муассисаҳои ҷамъиятӣ муайянеро дар бар мегирад. Баробари инқишофи қувваҳои истеҳсолкунанда инсон шароиту Муҳитро ба ҳаёти ҷамъият мутобиқ …

МУҲИТ (ар. — иҳотакунанда), дар биология, маҷмӯи шароитҳои ғайриорганикӣ (абиотӣ) ва органикии (биотин) зисти ҳайвонот, растаниҳо, микроорганизмҳои гуногун. Шароитҳои абнотӣ аз омилҳои химиявӣ (таркиби ҳаво, об, хок ва ғайра), фи­зикӣ ё иқлимӣ (ҳарорат, фишори барометрӣ, ҷараён, заминаи радиатсионӣ ва ғайра) иборатанд. Омилҳол биотӣ маҷмӯи таъсироте мебошанд, ки организмҳои дигар ба …

МУҲАҚҚАҚ (арабӣ — тадқикшуда, аниқ), як навъи хати арабӣ. Шакли такмилёфтаи хати кӯфӣ. Дар асрҳои 9—10 ба вуҷуд омадааст. Ба хатҳои райҳон ва сулс хеле монанд аст. Хаттоти маъруф Ибни Муқла Муҳаққақро такмил дода, дар тарзи навишти он шеваи махсусе ҷорӣ карда буд. Аз ин ҷост, ки Муҳаққақро ихтирои Ибни …