Ортопедия (аз юнонӣ orthos — рост ва pefdeia — тарбия), як соҳаи тиб аст, ки шинохтан, пешгирию муолиҷа намудани деформатсия (тағйири қисмҳои бадан нисбат ба мавқеи ҷойгиршавӣ) ва шикасти аппарати такягоҳию ҳаракати одамро меомӯзад. Баромадан ва шикастани устуҳон, каҷ шудани панҷаҳо сутунмӯҳра ва усулҳои муолиҷаи онҳоро бори аввал ҳаким Буқрот …

Ортоклаз (аз юнонӣ orthds — рост ва klasis — шикасташавӣ), минерали ҷинсофарин аз гурӯҳи шпаҳои даштӣ. Таркиби химиявиаш К [AlSisO*]. Дар таркибаш омехтаҳои Na (то 8% NajO), баъзан Ва ва ба миқдори кам Fe, Са, Rb, Cs ва ғайра дорад. Системаи кристаллбандиаш моноклинӣ; кристаллҳояш призмашакл. Рангаш гулобии равшан, зарди бӯртоб, …

Ортод, деҳаест дар Совети қишлоқи Куйбышеви pайони Коммунистӣ, вилояти Қӯрғонтеппа. Территорияи совхоз техникуми ба но­ми В. В. Куйбышев. Аз Ортод то маркази Совети  кишлоқ 4 километр; роҳ асфалтпӯш. Аҳолиаш 640 нафар (1981), тоҷикон. Деҳа мактаби ибтидоӣ ва магазин дорад. Соҳаҳои асосии хоҷагӣ — пахтакорӣ ва ғаллакорӣ. Заминҳо ба воситаи канали …

Ортогоналӣ (fion. orthogonios — росткунҷа, аз ormos —рост ва go- nia — кунҷ), таъмими (бештар синонимӣ) мафҳуми перпендикулярӣ. Агар ду вектор дар фазои сечена ба ҳам перпендикуляр бошанд, ҳосили зарби скалярии онҳо ба сифр баро­бар аст. Аз ин ҷиҳат мафҳуми перпендикуляриро ба векторҳои ҳар гуна фазои хаттии дилхоҳ татбиқ намудан …

Ортогоналӣ (аз юнонӣ orthos — рост ва гнейс), ҷинси кӯҳист, ки дар натиҷаи тағйирёбии (метаморфизми) ҷинсҳои фишонда (гранитҳо, диоритҳои кварсдор ва ғайра) ба вуҷуд омадааст.

Ортогенез (аз юн. orthos — рост ва …генеа), ортоэволюсия, фарзияи биологиест дар бораи роҳи муайяни таҳаввули мавҷудоти зинда. Бино ба ин фарзия инкишофи шаклҳои органикӣ пешакӣ муқаррар гардида, фақат ба роҳҳои муайян ҷараён мегирад (ба мисли афзоиши кристаллҳо дар сатхҳои қатъиян му­айян). Олимони немис Т. Энмер (1888) ва В. Хакке …

Ортиқов Ғафурҷон (1903, деҳаи Фирӯзобаи райони Конибодом — 6. 6. 1956, ҳамон ҷо), пахтакор, Қаҳрамони Меҳнати Сотси­алистӣ (1948), Устоди пахтаи Республикаи Советии Сотсиалистии  Тоҷикистон (1947). Аъзои КПСС аз соли 1932. Солҳои 1920—23 чоряккор, 1928—29 иштирокчии фаъоли ҳаракати кол­лективонии хоҷагии қишлоқ, 1929—31 аъзои нахустин артели хоҷагии қишлоқ «Озодӣ» дар Кони­бодом, 1931—32 …

Ортиқов Болта (таваллуд 5. 5. 1924, Самарқанд), нависандаи советии тоҷик. Аз оилаи музадӯз. Соли 1952 фак­ултаи забон ва адабиёти Институти педагогии Самарқандро ба итмом расонд. Муддате муаллими мактабҳои миёнаи райони Орҷоникидзеободи Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон ва пас мудири шуъбаи мактабҳои журнали «Пионер» (ҳоло «Машъал») ва мухбири махсуси газетаи «Маориф ва …

Ортиқбоев Абдуллоҷон (таваллуд 25. 9.1925, шаҳри Конибодом), ҳодими ҳарбӣ, генерал-майор. Аа оилаи коргар. Аъзои КПСС аз с. 1947. Дар мактаби миёнаи ба номи Наримонови Кони­бодом таҳсил кардааст. 10 феврали 1943 комиссариати Харбии Конибодом Ортиқбоевро ба сафи Ар­мияи Советӣ даъват намуд. Ҳамчун аскари сурх дар шаҳри Самарқанд дар полки тирандозӣ хизмат …

Ортрит (аз юнонӣ orthos — рост), алланит, минералест аэ гурӯҳи эпидот. Таркиби химиявиаш тақрибан (Са, Се, Mn)2 (FeH, Fe3+, Mg) Al*[Si04] [Si207] О (ОН). To 6% Се20з ва аксар вақт омехтаҳои Th, U, гоҳо Y2Os (то 8%) дорад. Системаи кристаллбандиаш моноклинӣ, кристаллҳояш дарози призма ва найзамонанд. Бештар дар шакли доначаҳо …