Недзевский Антон Петрович (таваллуд 30. 1. 1902, деҳаи Улукии губернияи Могилёв), геологи советӣ, академик АФ РСС Тоҷикистон (1953), геологи Хизматнишондодаи РСС Тоҷикистон (1972). Аъзои КПСС аз  соли 1957. Институти кӯҳкории ш. Ленинградро хатм кардааст (1934). Аз соли 1931 дар ҳайати экспедисияи Помир ва дигар ноҳияҳои Тоҷикистон бо нақшагирии геологӣ машғул …

Неделин Митрофан Иванович (9. 11. 1902, шаҳри Борисоглебски вилояти Во­ронежи ҳозира — 24. 10. I960), ҳодими ҳарбии советӣ, Сармаршали ар­тиллерия (1959), Қаҳрамони Иттифоқи Советӣ (1945). Аъзои КПСС аз соли 1924. Иштирокчии ҷанги гражданӣ (1918 —20). Курсҳои ар­тиллерии такмили ихтисоси ҳайати фармондеҳои (1929) ва 1934), курсҳои академии так­милп ихтисоси  ҳайати фармондеҳонро …

Негруси Костаке (Negruzzi),  (октябр 1808, деҳаи Трифешти, наздики ш. Ясса — 6. 9. 1868, ҳамон ҷо), нависандаи молдаву румин. То Револютсияи 1848 ба тарафдории ди- гаргунсозии демократӣ ва маданияти миллӣ баромад мекард. Барои шеъри «Вандализм» (1838) ва повес­ти «Тодэрикэ» (1844, аз рӯи асари П. Мериме) ду бор дучори таъқиб гардидаст. Дертар …

Негатив (лот. negativus — манфӣ); 1) тасвири фотографиест, ки дар он ранги қитъаҳои сиёҳу сафед ва рангаи объект баръакси ранги аслӣ мебошад. Дар Негатив ҷойҳои сафеди объект сиёҳ ва ҷойҳои сиёхи он сафед метобанд. Дар Негативи ранга ран­ги объект бо ранги иловагиаш (масалан, ранги кабуд бо ранги сурх, ранги сабз …

Невропатология (аз невр… ва патология), илмест дар бораи сабаб ва тарзи инкишоф, усулҳои ташхис, муолиҷа ва пешгирии бемориҳои асаб; соҳаи асосии неврология. Бемориҳои системаи асабро нейрохи­рургия ва психиатрия низ меомӯзад. Бемориҳои системам асаб (фалаҷ, саръ ва ғайра) аз қадимулайём маълум буданд. Маълумоти аввалин оид ба бемориҳои асаб дар асарҳои Буқрот, …

Неврома (аз невр… ва юн. ота— пасоянди номи омосҳо), номи умумии омосҳои системаи асаб. Ба Неврома невринома, неврофиброма, нейро­бластома ва ғайра нисбат доранд.

Невролгия (аз невр… ва …до­вил), гурӯҳи илмҳои тиббию биологист, ки сохт ва функсияи ҳолатҳои мӯътадилу патологии системаи асаб ва қонунияти онтогенезу филогенези онро меомӯзад. Илмҳои морфоло­гӣ (анатомия, гистология, эмбриологияи системаи асаб) ва нейрофизио­логия асоси назариявии Неврология буда, нейропсихология, ки процессҳои рӯҳӣ ва алоқамандии онҳоро бо системаҳои алоҳидаи мағэи cap меомӯзад …

Невроз (аэ юн. neuron — асаб), бемориҳои асабу рӯҳӣ, ки дар натиҷаи кори вазнин, шароитҳои душвори зиндагӣ, истироҳати номунтазам, хоби нороҳат, вайроншавии фаъолияти системаи асаби марказӣ рӯй ме­диҳанд. Мафҳуми Неврозро соли 1776 духтури шотландӣ У. Куллен пешниҳод намудааст. Бемориҳои музмини баъзе узвҳои дарунӣ, сироят, заҳролудшавӣ (хусусан аз тамоку ва алкогол), …

Невро ҳаммаънои нейро…

Неврит (аз юн. neuron — асаб), илтиҳоби асабҳои канорӣ, ки ҳангоми он баробари дард, нишонаҳои суст шудан ё қатъ гардидани ҳассосият ва фалаҷ зоҳир мегарданд. Ак- сар вақт Неврит аз заҳролудшавии алко­голӣ, токсини ботулизм, сурб, сирояти грипп, дифтерия, домана, тифи шикам, ихтилоли мубодилаи модда, бемории қанд, уремия, шамолхӯрӣ ва ғайра …