Илм

ТАЪРИХИ ФАЛСАФА нигаред Фалсафа.

ТАЪРИФ (араби — шиносо кардан), як ямали мантикист барои ошкор намудани мазмуни мафхум. Таъриф дар назарияхои илми хамчун ихтисори тасвири мураккаб ва мухокимахо кимати истилоххо ифодахо ва рамзхои назариро ошкор менамояд. Таъриф чамъбасти донишест оид ба предметхо. Дар таъриф мафхуми ба предмети муайяншаванда мувофикро таърифшаванда ва мафхуме, ки тавассути он …

ТАХИОН (аз юнони tасhys — зуд, сареъ), зарраи гумонзадеро гуянд, ки суръати харакаташ аз суръати харакати нур дар вакуум бештар аст. Расман мавчудияти тахион ба назарияи нисбият мукобил нест, вале хангоми шахн принципи сабабият ин акида боиси душворихо мегардад. Дар тачриба хануз ошкор нашудааст.

ТАСВИРИ ОПТИКИ, тасвирест, ки дар натичаи ба системаи оптики афтидани нурхои афкандаи объект ё аз он аксшуда хосил мегардад. Истифодаи тасвири оптики одатан ба тагйири микёси тасвири предметхо ва гузаронидани накшаи онхо ба ягон сатх (экран, фотонавор, фотокатод ва гайра) алокаманд аст. Одам чизеро аз он сабаб мебинад, ки накшаи …

ТАРЗ (араби— тавр, тарика, услуб), категорияи грамматикии феъл, ки муносибати ба фоилу мафъул (субъекту объект) доштаи амалро ифода мекунад. Хелхои тарз, ифода ва воситахои грамматикии он дар забонхо гуногунанд. Дар забони точики ду тарз — фоили ва мафъули вучуд дорад. Гузаранда ва монда будани феълхои забони точики ба ифодаи Тарз …

ТАРКОНИШ, корхоеро гуянд, ки бо максади вайрон кардан, кучонидан ё тагйир додани сохт ва шакли масолехи табии (чинсхои кухи, чуб, ях) ё сунъи (бетон, деворхои санги ё хишти, металлхо ва гайра) гузаронида мешаванд. Тарконишро бо ёрии моддахои тарканда ва воситахои тарконанда (капсюла детонаторхо) татбик мекунанд. Холо дар Таркониш детонаторхои электриро …

ТАРОКУМИ СИТОРАХО (араби чамъ шудан), як гурух ситорахоеро гуянд, ки байни худ бо куввахои чозиба алокаманд буда, якчоя пайдо шудаанд ва аз чихати таркиби химиявиашон ба хам монанданд. Одатан зичии ситорахо дар маркази тарокуми ситорахо зиёд буда, ба кадри дуршави аз он кам мешавад. Тарокуми ситорахо манзума (курави) ва мансура …

ТАРКИБИ ЛУГАВИИ ЗАБОН, мачмуи калимахо (лексика)-и ягон забон аз чумла неологизмхо — калимахои нав, лексикаи шеваги, жаргонизмхо, истилохот ва гайраро гуянд. Микдори лексикаи таркиби лугавии забон ба хусусияту дарачаи инкишофи хаёти иктисоди, ичтимои ва мадании сохибони забон вобаста аст. Таркиби лугавии забон системаи муташаккиле (нигаред Системаи забон) буда, дар он …

ТАНТАЛ (лотини Таntalum), Та, элемети химиявиест аз гурухи V системаи даврии Менделеев; раками атоми 73, массаи атоми 180, 948. Ду изотопи табии — изотопи собити Та (99,99%), изотопи радиоактиви Та (0,012%: Т!/2 = 10 сол) дорад. Аз изотопхои сунъиаш 182Та (Т1/2—115,1 шаборуз) чун индикатори радиоактиви истифода мешавад. Танталро соли 1802 …

ТАНТАЛИТ, минералест аз гурухи оксидхои мураккаб. Таркиби химиявиаш: (Ге. Мn)· (Та, Nb)2O6. Дар Тантал микдори тантал нисбат ба Nb) зиёд аст. Кристаллхояш тахтачамонанд, сузаншакл. Рангаш сиёх, хокистари, бур, сурхи чигари. Сахтиаш то 6,5, зичиаш 7,0—8,2 г/ам3. Асосан дар легматитхо ёфт мешавад. Тантаоитро хамчуп ашёи хом барои гирифтани ваитал истифода мебаранд.