Илм

ПРИНСПИ ГЮИГЕНСУ ФРЕНЕЛ, усули такрибии халли масъалахо оид ба пахншавии мавчхо, махсусан мавчхои рушноист. Таърифаш: дар як нуктаи фазо, ки ба он дар лахзаи муайян мавче расидааст, дар навбати худ манбаи мавчхои куравии элементари мешавад. Ихотагири ин мавчхои нав дар лахзаи дигари вакт сатхи мавчиеро ташкил медихад. Фронти мавчи бошад, …

ПРЕДИКАТ (аз лотини praedlcatum — гуфташуда), ба маънии махдудаш — хосияти предмети чудогона (масалан, «одам будан»), ба маънии васеаш — муносибат, яъне хосияти якчанд предмет (масалан, «хешу акрабо бу­дан»). Дар мантик функсияи пропозитсионали, яъне ифодаи дорои истилоххои номуайян (тагйирёбанда) – ро гуянд: дар сурати интихоби маънихои конкрети истилоххои мазкур чун …

ПРИНСИПИ Д’АЛАМБЕР, яке аз принсипхои асосии динамика аст. Таърифаш: агар ба куввахои ба нуктахои системаи механики таъсиркунанда ва куввахои реаксияи бандхои механики куввахои инер­сияро зам кунем, он гох системаи куввахои мувозинатшуда ба вучуд меояд. Зимин Принсипи Д’Аламбер дар халли масъалахои динамика усулхои оддитарини статикаро истифода бурдан мумкин мегардад. Ин принсипро …

ПРИНСИПИ Д’АЛАМБЕР-ЛАГРАНЖ, яке аз принсипхои асосии механика аст. Таърифаш: агар ба куввахои фаъоле, ки ба нуктахои системаи механикии алокаи механикиашон идеали таъсир мекунанд, куввахои инерсияро зам кунем, он гох дар хар лахзаи вакт хосили чамъи корхои элементарии куввахои фаъол ва куввахои инерсия ба­рои чойивазкунии дилхохи система ба сифр баробар хохад …

ПРИНСИПИ МАХ, акидаест, ки бино ба он хосиятхои физикии чисмхо (масса, инерсия), хосилаи таъсири мутакобили онхо бо тамоми чирмхои дигари Коинот мебошад. Бо забони категорияхои классикии фалсафа гуем, Вохид (яки) дар натичаи таъсири Касрат (бисёри) сурат гирифта, дар навбати худ ба таъсири умумикайхони хисса мегузорад; 3 худ маълул (натичае, ки …

ПРИНСИПИ ДУГОНИЯТ, принсипест, ки дар баъзе кисматхои ма­тематика истифода мешавад ва маънии зерин дорад: ба хар як тасдикоти дурусти ин кисмати матема­тика гуфтори дугонае мувофик ме­ояд, ки аз тасдикоти аввала дар сурати бо мафхумхои дигар — ба истилох дугона —иваз кардани мафхумхои таркибии вай хосил меша­вад. 1) Принсипи дугоният дар …

ПРЕФИКС (Франсави prefix, аз лотини praeiixus —ба пеш часпондашуда), сарчаспак, он кисми калима (аффикс), ки пеш аз реша омада, маънои лексики ва грамматикии онро тагйир медихад. Дар забони точики Префиксхо нисбат ба суффиксхо микдоран каманд ва аз руи хусусиятхои лугавию грамматвиашон ба ду гурух чудо мешаванд: а) Префиксхои калимасоз — …

ПРЕТСЕССИЯ (аз лотини praccessio — пешопеш меравам), харакати мехвари чархзании чисми сахт, аз чумла гироскопро гуянд, ки хангоми он сатхи доиравии махдуд кашида мешавад. Дар айни замон мехвари мазкур дар Лаппиши нутатсиони (ниг. Нутатсия) буда метавонад. Дар астрономия Претсессия гуфта, харакати сусти мехвари чархзании Заминро аз руи конуси доирави меноманд. …

ПРЕСИПИТАТ, дигидрати д икалсийфосфат, як навъ нурии минералии фосфордор. Хокаи сафед ё хокистарранги чилодор аст. Барои хама гуна зироат ва хок (хусусан хоки кислотанок) хамчун нурии асоси истифода мебаранд. Пресипитатро чун хуроки иловагии минералии хайвонот низ истифода мебаранд.

ПОРФИР (аз юнони porphyreos — сурх, кирмизи), номи муштараки чинсхои кухии турши магмавй, ки сохти порфири доранд. Истилохи «Порфир» хам барои ифодаи чинсхои палеотипии эффузиви (масалан, порфири квартсдор) ва хам чинсхои гипабиссалию раги (масалан, гранитпорфир) кор фармуда мешавад. Дар массаи шишамонанд ё микронристаллии Порфир кристаллхои нисбатан калони шпатхои даштии ишкори, …