Илм

ПОРФИРИ КВАРТСДОР, чинси кухии эффузиви. Порфири квартсдор дар натичаи ба руи замин баромада хунук шудани магма хосил мешавад. Таркибан ба гранит наздик аст. Массаи Порфири квартсдор асосан микрокристалли ё шишамонанд буда, дар он кристаллхои донамонанди квартс ва шпатхои даштии ишкори баръало намоёнанд. Дар Точикистон Порфири квартсдор дар куххои Курама, Зарафшон, …

ПОСТПОЗИТИВИЗМ (аз лотини Post — пас, баъд ва позитивизм), равияест дар сохаи методология ва мантики илми муосир, ки зимни боздиди интикодии фалсафаи позитивистии солхои 60 асри мо ташаккул ёфтааст. Намояндагони он Т. Кун, М. Поляни, П. Ачинштейн, П. Фейерабенд, С. Тулмин, X. Патнэм бар хилофи позитивистони мантики, ки донишхои инсонро …

ПОСТУЛАТ (аз лотини postulatum — талаб), мукаддамоти ягон назарияи дедуктивиест, ки бе исбот кабул шудаасту зотан беасос нест. Евклид (Уклидус) хангоми тартиб додани шархи муназзами созишахои геометри тасдикотеро (чумлаеро) аксиома номид, ки бе исботи мантики кабул шудааст. Macалан, «кисм аз том хамеша хурд аст». Вале Постулат гуфта аксиомаеро номид, ки …

ПОТЕНСИАЛ (аз лотини potentia — кувва), функсияи потенсиа л и, мафхумест, ки гурухи васеи майдонхои куввагии физики (майдони электри, чозиба ва гайра) ва умуман майдони бузургихои физики (майдони суръатхо дар моеъ ва гайра)- ро тавсиф медихад, ки бо ёрии векторхо ифода меёбанд. Дар холати умуми Потенсияли майдони вектории а (х, …

ПОРФИРИНХО (аз  юнони porhyreos — сурхи баланд, чигарраyг), пигментхоеро гуянд, ки дар табиати зинда васеъ пахн шудаанд. Асоси молекулаашон п о р ф и н ( структураест аз чор халкаи пиррол) мебошад. Бештар комплексхои Порфиринхо бо металлхои Ге ва Mg ахамияти би­ологи доранд. Macалан, пигментхои сурхи хун ва мушакхо (гемоглобин …

ПОРФИРИТ, чинси кухии эффузиви, ки мушобехи палеотиппи ба­залт ва андезит мебошад (Порфирити ба­залти, Порфирити андезити).

ПОРФИРИТОИД, чинси кухиест, ки асосан аз албит, хлорит, эпидот ва актиполит таркиб ёфтааст. Порфиритоид хангоми метаморфизми пастхарорати лавахои асосию муътадил ва туфхои онхо ба вучуд меояд. Баъзан аз катаклази сахт Порфиритоид текстуреи варакмонанд пайдо мекунад.

ПОРЧА, сегмент, дар матема­тика, мачмуи нуктахои хати рост, ки байни нуктахои А ва В вокеъ гардидаанд ва худи нуктахои маз­курро дар бар мегирад. Ба ибораи дигар, мачмуи нуктахои хати ростро

«ПОМИР» номи тачрибаест, ки зимни он таъсири мутакобили заррахои кайхонии энергияашон аз хад калон (беш аз 1014 эВ) ва ядрохои атомии атмосферам Замни ба воситаи камерахои рентгении эмулсиони омухта мешавад. Тачриба соли 1971 cap шуда, дар он муассисахои илмии тадкикотии СССР (аз чумла Инсти­тут физика ва техникаи АФ РСС Точикистон) …

ПОМОЛОГИЯ (аз лотини pomum — мева ва …ловил), навъшиноси, як сохаи илми агрономияро гуянд, ки навъхои мевачот ва гучуммеваро меомузад. Асосгузори Помология олим ва на­висандаи рус А. Т. Болотов мебошад, ки охири асри 18 бори аввал дар таърихи богдори оид ба Помология асари 8-чилда навиштааст. Дар Европаи Гарби дар асархои …