Илм

ФЛЮОРИТ (аз лотини fluor— чараён), шпати гудозиш, миноралест аз синфи фторидхо, СаГ2. Шакли кристаллхояш кубист. Сахтиаш 4; зичиаш 3,2 г/см3. Омехтахояш Y, ТR, U аст, ки ба Флюорит ранги бунафш, сабз ва зард медихад; Флюорити шаффоф нихоят кам аст. Флюоритро дар металлургия ба сифати флюс, дар саноати химия барои гирифтани …

ФОБОС (юнони рhobos — тарс, вахм), радифи сайёраи Миррихро гуянд. Масофааш аз Миррих 9400 км. Даври гардишаш 7 с 39 дакика, шаклаш номунтазам аст. Фобосро астрономи америкои А. Холл соли 1877 кашф намудааст.

ФЛЕКСИЯ (аз лотини— хамшави, гузариш), шакли ёридихандаест, ки ба охири реша ва ё асоси калима хамрох шуда, барои ифодаи муносибати синтаксисии онхо бо калимаи дигар дар ибора ва чумла хизмат мекуиад. Ду навъи флексия— дохили ва беруни вучуд дорад. Дар флексияи дохили шакли кали.махо ба воситаи тагйири овозхои асоси калима …

ФЛОТАСИЯ (франсузи Flotation, аз floter — дар руи об шино кардан), просесси чудо намудани заррачахои хурди сахт (асосан минералхо)-ро гуянд, ки аз чихати дар об тар шуданашон аз хамдигар фарк мекунанд. Хангоми тоза кардани сарватхои табии флотасияи кафкиро истифода мебаранд. Дар ин хол заррачахои минерали бо хубобчахои об як шуда …

ФЛУКТУАСИЯХО (аз лотини Fluktatio — лаппиш), аз кимати миёна тасодуфан дур шудани бузургихои физикtеро гуянд, ки ба системахои серзарфа мансубанд. Флуктуфссияхо дар натичаи харакати гармонии заррахои система ба амал меоянд. Масалан, Флуктуфссияхои фитор хангоми харакати броунии заррахо аз зарбаи гароматнашудаи молекулахои мухит ба амал мооянд. Флуктуфссияхо барои хама гуна просссехои …

ФИРУЗА, як навъ минерал; СuАl6[РO4]4 (ОН) 8 • 4Н2O. Одатан дар шакли массахои яклухти нихонкристалли, агрегатхои гурдамонанд, раг ва гайра дучор меояд. Фируза хира ва мумчило буда, рангаш кабуди осмони, кабуди сабзтоб ва бури сабзтоб аст. Сахтиаш 5—6, зичиаш 2,6—2,8 г/см3. Фируза санги киматбахо буда, онро дар заргари барои нигин …

ФИТОГЕОГРАФИЯ, географияи растанихо, як фасли ботаника ва география табииро гуянд, ки пахншавии географии набототро меомузад. Мавзуи асосии тадкики фитогеография ареали намудхои флора ва гайра мебошад. Масъалахои фитогеография дар СССРдар Институти ботаникаи ба номи В. Л. Комарови Академияи Фанхои СССР, Институти умумииттифокии растанипарварии ба нами Н. И. Вавилов ва дар РСС …

ФИТОПАТОЛОГИЯ (аз фито… ва патология), илмест оид ба касалихои растани, воситаву усулхои пешгири ва бартараф кардани онхо. Дар миёнахои асри 20 фитопотология хамчун илми комплексие, ки аз сохахои мустакил — фитомидология (илмест оид ба касалихои занбуругии растани), фитовирусология (нигаред Касалихои вирусии растани), фитонематодология (илмест оид ба бактериозхо ва касалихои нематодии …

ФИШОР, бузургии физикиеро гуянд, ки интенсивияти (ба сатх перпендикуляри) кувваи як чисм Г ба сатхи чисми дигар S (масалан, тахкурсии бино ба хок, моеъ ба деворахои зарф ва гайра) таъсир мекунад. Агар кувва баробар ба тамоми сатх таксим шуда бошад, он гох Р = Г/S аст. Фишор. бо Па = …

ФИШОРИ АТМОСФЕРИ, фишори атмосфераи хаворо ба чисмхо ва сатхи руи замин гуянд. Дар хар як нуктаи атмосфера фишор бо вазни кабати болоии хаво муайян мешавад. Ба баланди вобаста будани фишори атмосфери бо формулаи барометри муайян мегардад. Фишори атмосфериро асосан бо барометр чен мекунанд. Фишори атмосфери бо миллибархо (мбар), нютои бар …