Илм

БОФТАИ БАДЕИ, яке аз лахзахои асосии эчоди асари бадеи аст, ки нависанда вокеиятро ба назар гирифта, руйдоди нави бадеи месозад. Нависанда дар Бофтаи бадеи комилан мустакил нест ва хар чи хохад, ба офаридахояш аз худ маълумоти тоза зам наменамояд, балки ин афзудану иловахо ба такозои мантикии инкишофи руху равони кахрамон, …

БОТУЛИЗМ (аз юнони botulus – хасиб), аллантиа­зис, ихтиизм, аз чумлаи беморихои вазнин; захролудии шадиди сирояти аз хурок. Ботулизм дар натичаи аз таъсири ботулотоксин осеб ёфтани магзи дарозруя ва хароммагз падид меояд. Ангезаи Ботулизм – Clostridium botulinum дар мухити беоксиген (нигар Анаэробхо) рушд намуда, спораву захр хосил мекунад, ки такрибан 0,3 …

БОРИ АМОНАТ амонати раббони, амо­нати рубубият, истеъдоди фитри ва худодод, ки одами ба туфайли он ба мартабаи баланди камолот, аз чумла шинохт ва дустии Худованд расад. Манбаи Бори амонат «ояти амонат» (Куръон: 33:72) ба шумор меравад: «Мо ин амонатро бар осмонхо ва замин ва куххо арза доштем, пас аз бардошти …

БОРИЧА (Ferula gummosa), як навъ гиёхи худруй (то 1 м кад мекашад). Барги серпашм, гули майдаи заъфарон ва хушагули чатршакл дорад. Май – июн гулу мева мекунад. Борича рустании монокарп аст, яъне, як бор гулу мева карда, баъд тамоман мехушкад. Танхо дар алафзори минтакаи даштии Осиёи Маркази (Копетдоги Туркманистон) меруяд; …

БОРИШОТи атмосфери, обест дар холати моеъ ё сахт, ки аз абр меборад (борон, барф, жола) ё бевосита дар сатхи замину ашёи руйи он ба туфайли конденсатсияи бухори оби таркиби хаво пайдо мешавад (яхча, кирав, шабнам). Боришотро бо асбобхои махсуси боришсанч бо мм чен мекунанд. Микдори Боришот вобаста ба арзи чугрофиёи, …

БОРОН, бориши атмосферие, ки аз абрхо ба намуди катрахои моеъи кутрашон аз 0,5 то 6-7 мм меафтанд. Катрахои кутрашон зиёда аз 6-7 мм хангоми ба Замин афтидан ба катрахои хурд таксим мешаванд. Катрахои чудогонаи Борон дар сатхи моеъ халкахоро ба вучуд оварда, дар сатхи чисмхои хушк пайи тар мемонанд. Шиддати …

БОРОНСАНЧ, боронсанчи Третяков, дастгох барои чен кардани боришоти моеъ ва дигар катрахои намноки аз фазо фурурехта. Боронсанч аз зарфи филиззии устувонашакли баландиаш 40 см, гунчоишаш 500 см2 буда, дар фосилаи 17 см аз таги он хочиз (диафаграмма)-и кифшакли сурохдор барои пешгирии бухоршавии боришот пайваст шудааст. Дар зери хочиз сурохи нулборик …

БОРН Макс (11.12.1882, Бреслау – 5.1.1970, Гёттинген), физик ва риёзидони олмони ва англис, яке аз асосгузорони механикаи кванти. Дар лабораторияи Ч. Лармор ва Ч. Ч. Томсон кор кардааст (1907-08, Кембрич). Доираи тахкикоти Борн асосан татбики назарияи квантии А. Эйнштейн дар чисмхои сахт ва сохти атом, назарияи риёзии механикаи кванти ва …

БОРНИТ, минерал, формулаи кимиёиаш Сu5FеS4. Ба ифтихори минералшиноси чех И. Борн номгузори шуда­аст. Ду модификатсияи полиморфи: баландахарорат (аз 228°С баланд) – силсилаи булурбандиаш куби-гексаоктаэдри ва пастхарорат (аз 228°С паст) – силсилаи булурбандиаш тетрагонали-скаленоэдри дорад. Бештар дар шакли чинсхои зичи донадор ва заррахо вомехурад. Рангаш тираи сурхтоб. Чилояш филиззи, сахтиаш 3 …

БОРОНХОХИ, истиско, истимтор, маросими талаб кардани нузули борон дар мавридхои ниёзи сахт ба он. Парастиши худои борон ва эътикод ба фуруд овардани борон аснои таъхири он миёни кавмхову динхои гу­ногун аз ахди бостон роич будааст. Масалан, дар «Вандидод» Ахурамаздо ваъда медихад, ки ба замин борон биборонад, то барои мардуми имондор …