Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ХАФАКОН, (аstma сагdiale), як навъ аломати беморист, ки хангоми хуручи он нафаскаши душвор мегардад. Xафакон дар натичаи норасоихои шадиди меъдачаи чапи дил, касалии гипертония (галаёни хун), инфаркти, миокард, кардиосклероз, нукси дил, нефрити музмин ва гайра ба амал меояд. Бештар кухансолон ба хафакон гирифтор мешаванд. Дар вакти хафакон ранги пуст парида, …

ХЕ хо, хои муъчама, хои сахаз, номи харфи хафтуми алифбои араби ва нухуми алифбои арабиасоси точикист. Овозе, ки ин харф ифода мокард, дар алифбои лотиниасоси точики бо харфи «Xе» ва аз соли 1940 дар таркиби алифбои русиасоси точики ба шакли «Xе» ишора мешуд. Дар абчад кимати ададиаш ба 600 баробар …

ХИРВОР, харвор, боре ки як хар бардошта тавонад, ченаки вазн, ки аз даврахои кадим дар байни халкхои Шарк маъмул аст. Xирвор охири асри 10 дар давлати оли Буя (давлати феодалии асримиёнаги дар Эрон) чори гардид ва он баробари 12 ман (дар ин давлат 1 ман 5/6 кг) буд. Вакте ки …

ХИМИЯИ ОРГАНИКИ, илмест, ки моддахои органики (пайвастхои карбонро бо элементхои дигар) ва конунхои табаддулоти онхоро меомузад. Карбон бо аксар элементхо пайваст хосил мекунад. Дар Xимияи органики хар як карбогидрид катори генетнки дорад. Катори генетикиро дар натичаи ба ин ё он гурухи функсионали, ки хосияти химиявии ин моддахоро муанян мекунад, иваз …

ХИРМАН, харман 1) китъаи тахту хамворест, ки барои куфтани зироати галладона (гандум, чав, чувори, арзан, мош ва гайра) сохтаанд. Пештар дехконон хосили галлаи гундоштаашонро дар Xирман бо ёрии гов, аспу хар мекуфтанд ва бод карда, донро аз кох чудо мекарданд. Холо хирманхо бо мошину асбобхои галлакуби ва гайра тачхизонида шудаанд …