Илм

МУБОДИЛАИ МОДДАХО метаболизм, тартиби мунтазами табаддулоти моддахо ва энергияро гуянд, ки мавчудият ва аз нав баркарор шудани табиати зиндаро таъмин менамояд. Мубодилаи моддахо нишонаи мухимтарин ва хатмии хаёт аст. Вай инчунин мачмуи хамаи реакцияхои химияви дар организм мебошад. Ба акидаи Ф. Энгельс хусусияти мухимтарини хаёт мубодилаи мунтазами моддахо бо мухити …

МУАЙЯНКУНАНДА, он аъзои пайрави чумла, ки аз чихати грамматики ба хиссахои номии нутк тобеъ буда, аломат, сифат, хусусият, муносибат ва сохибиятро мефахмонад. Муайянкунанда бе муайяншаванда вучуд надорад, аз ин ру, баъзан онро аъзои пайрави номустакил меноманд. Муайянкунанда аз руи ифодаи маъно, мавкеъ ва воситаи алока бо муайяншаванда ба ду гурухи …

МОХИ СИДЕРИ (аз лот. sidus — ситора, чирми осмони), мохи ситораги, фосилаи вактест, ки дар давоми он Мох атрофи Заминро аз руи мадори геоцеитри нисбат ба ягон ситораи кураи осмон як маротиба давр зада мебарояд. Харакати Мохро дар кураи осмон мушохида намуда, дар давоми як шаборуз нисбат ба ситорахо ба …

МОХИ СИНОДИ (аз юн. synodos— кирон, наздикшави), фосилаи вактест байни ду фазаи якхелаи пайдарпаи Мох (мас., аз хилол то хилол). Мохи синоди асоси солшумории камари гардид, ки он дар замонхои кадим аз зарурати ба хисоб гирифтани фосилахои калони вакт пайдо шуда буд ва дар он моххо бонавбат 29 ва 30 …

МОХИХУРАК (Phalacrocorax), як чинси паррандахои обиро гуянд, ки ба оилаи Steganopodcs мансуб аст. Дарозии танаш 55 —92 см. Болу параш сиёх. Кариб 30 намуди Мохихурак дар Европа, Америкаи Шимоли, Осиё, Африка, Австралия ва Зеландияи Нав пахн шудааст. Дар СССР ва дар Точикистон 2 намуди Мохихурак: Мохихураки калон (Ph. carbo; ниг. …

MOГAP, мохар (Setaria italica ssp. mocharium), гиёхи яксолаи хушадор. Баландиаш то 150 см; пояи рост; барги калон (дар хар поя 5— 16-то), хушагули тугшакл («султон») ва дони майдаи зард ё сиёх дорад. Асосан чун зироати хуроки чорво мекоранд. Могарро хануз 2700 сол то м. дар Осиёи Чанубию Шарки кишт мекарданд. …

МОШИНИ ТАЪЛИМДИХАНДА, олатест, ки схемаи муайяни таълими программавиро амали мегардонад. Бо ёрии Мошини таълимдиханда талабахо далелхоро (формулахои математики, коидахои навишт, прринципхои халли проблема ва г.) аз худ мекунанд ва малакахои амали ба даст меоранд. Мошини таълимдиханда яке аз воситахои техникии таълим ба хисоб меравад.

МО-ЦЗЫ, Моди (479—400 то м.), файласуф ва ходими сиёсии Хитои Кадим, асосгузори мактаби фалсафии моихо. У ба мукобили конфуцийчиги, ки хукмронии ашрофияи меросиро таназзулнопазир медонист, муборизаи гояви мебурд. Нуктаи асосии таълимоти Мо-цзы ва шогирдони у даъватест ба баркарор кардани муносибати одами дар буньёди принципи кайхонии «мухаббати кулл ва манфиати тарафайн». …

МОРХО (Serpontoe б Ophidia), як катори хазандахоро гуянд, ки аз давраи бур (табошир) инчониб маълуманд. Тахмин мекунанд, ки Морхо аз хазандахои сусморшакл ё калтакалосхои оби ба вучуд омадаанд. Морхо замони кадим хеле калон буданд. Дарозии V: I танааш аз 11 м 11 \ 2 \\ 3 ;; бештар буд. Калонтарин …

МОРФОЛОГИЯИ ОДАМ, 1) таълимотест дар бораи сохти бадани одам дар чараёни инкишоф ва фаъолия­ти хаёти он; анатомия, эмбриология ва гистологияи одамро дар бар мегирад. 2) Як фасли антропология аст, ки хусусиятхои аъзои бадани одамро вобаста ба чинсу син, нажоду чои истикомат, каду баст ва касбу кор меомузад. Методхои тадкикоти морфологи …