Илм

Накра (ар. — зарб, задан), яке аз усулхои зарби мусики. Ченаки зарбии (вазни) Накра дар рисолахои мусикии гузашта бо харфдои арабии  (т) ва (н)  ифода мешуд. Аз пайвастани хичохои дарозу кутох Накрахои муайян ба вучуд меоянд. Масалан, танан (аз як хичои кутохи та ва як хичои дарози нан), та ванан …

Нагзаккани обилакуби, усули пешгирии нагзаки табии бо рохи сирояти сунъии одам ба воситаи вируси ваксинаи нагзак. Дар замонхои кадим дар Хитой, Хиндустон, Африка усули вариолясия истифода мешуд. Мувофики ин усул ба зери пусти одами солим (ё ба пардаи луобии бини) дубобча ё рими хушконидаи нагзакро мефиристоданд. Дар натича бемори сабуктар …

Нафотот (ар. — обилавор шудан), чушишест дар дарун ва беруни пуст монанди обилае, ки хангоми сухтан аз оташ ва оби чуш ходис мегардад. Дар он бештар об ва гохо хуни суюк хам чамъ ме­шавад.

Нафс (ар. —чон), дар таърихи илм ва фалсафа мафхумест ба­рои ифодаи хаёт ва фаъолияти психикии инсон ва хайвону наботот; дар дин, фалсафа ва психологияи идеалисти мабдаи хаётбахш ва олати маърифат дониста мешавад, ки гуё новобаста ба тан ва пеш аз он вучуд доштааст ва бо хости худо бо чисм пайваста …

Нафси кул (аз ар. чон ва  хама, тамом), мафхуми фалсафаи динию идеалистист барои ифодаи зухури олам ва мабдаи харакати он, барои ифодаи робитаи олами улви ва олами сифли. Нафси кулл дар системаи афлотуния, навафлотуния, тасаввуф ва исмоилия мафхуми асосист. Ба акидаи Афлотун, ки Нафси куллро чавхари онтологи медонад, дар тамоми …

Нафталин (аз лот. naphtha — нефт) С|0Нв, карбогидриди аромати. Кристаллхояш беранг, буи хос дорад; t гудозиш 80,3° С, t чуш. 218° Селсия. Захрнок, зичиаш 1,1517 г/см! (22° С). Дар спирт, эфир, бензол нагз, аммо дар об бад хал мешавад. Нафталинро аз зифти ангиштсанг ва карбогидридхои нефт хосил мекунанд. Аз Нафталин …

Нахи синтези як навъ наххои химиявиро гуянд, ки аз полимерхои синтези истехсол карда мешаванд. Нигаред низ Наххои химиявй.

Нахс (ар. — хала), аломати бемориест, ки онро мариз чун ба узви худ халида шудани сузан ё сихи тез хис мекунад; баъзан он муттасил ва давомнок буда, гохо муддате да- вом мекунаду ором мегардад.

Нафаси Интисоб яке аз аломатхои бемории зикки нафас.

Нафаскаши, нафасгири, процесси мураккаби физиологии аз мухити беруна оксигенро фуру бурдан ва гази карбонату обро хорич кардани хайвонот ва растанихоро гуянд. Нафаскаши ба оксидшавии моддахои органики (равганхо, ангиштобхо ва сафедахо), ки дар натичаи он энергияи барои организм зарур чудо ме­шавад, асос ёфтааст. Нафаскашии хайвонот ва одам. Организмхои якхучайраги ва бисьёрхучайраги …