Илм

МОРФОЛОГИЯИ РАСТАНИХО, фитоморфология, яке аз фаслхои мухими илми ботаника буда, конунияти сохт ва процессхои ташаккули растанихоро дар чараёни инкишофи фарди ва таърихии эволюциони меомузад. Ба кадри инкишофи таърихии Морфорлогияи растанихо аз он анатомияи растанихо, омбриологияи расганихо ва цитология чун фанхои мус­такил чудо шуданд. Муайян кардани гуногунии растанихо дар табиат, омузиши …

МОРФОЛОГИЯИ ХАЙВОНОТ, илмест, ки аз шакл ва сохти организми хайвонот дар чараёни инкишофи фарди (онтогенез) ва таърихи ё эволюциони (филогенез)-и онхо бахс мекунад. Анатомия, анатомияи метафозаи хайвонот, гнстология, ци­тология ва эмбриология аз кисматхои Морфологияи хайвонот мебошанд. Методхои тадкикоти морфологи дар дигар фанхои биологи, монанди зеология, палеон­тология ва г. низ ба …

МОРХУР, бузи кухи, бузи пармашох (Capra (Orthaegoceros) falconeri), хайвони чуфтсуми ва шинест аз чин­си вуз. Дар РСС Точикистон як зернамуди Морхур (С. f. heptneri) маълум аст. Морхур калончусса, дарозиаш 175—190 см ва кадаш 90—115 см, пойхои дарози пуркувват, шохи калону вазнини пармашакл дорад. Вазни Морхури нар 86—109 кг ва модааш …

МОРТУК (Егешоруrum), як чинси растаниро гуянд, ки ба оилаи хушаихо мансуб аст. Мортук гиёхи яксолаест, ки пояи качбарги пахн ва хушагули кутох дорад. Бештари хушачахо 3—6 гул доранд. 8 намуди Мортук аз бахри Миёназамин то Хиндустон пахн шудааст. Дар СССР (аз чумла дар Точикистон) 5 намудаш (Е. orientalе, Е. buonapartis, …

МОРФИН, алкалоид, воситаи табобати аз гурухи дорухои рафъкунандаи дард. Дар амалияи тиб асосан гидрохлориди он чун воситаи табобати (бо тавсияи духтур) хангоми чарохат ва беморихои гуногуне, ки дардашон бисьёр сахт аст, инчунин барои ба чаррохи тайёр намудани беморон ва баъди чаррохи, баъзан дар вакти танг шудани нафас истифода мешавад. Хангоми …

МОРФОЛОГИЯ (аз юн. morphe — намуд. шакл, сохт ва …логия)% як чузъи системаи забони табиист, ки тарзи сохта шудан, дарки маънои шаклхои калимахои забонро таъмин менамояд; як кисми забоншиноси (грамматика) мебошад, ки ин чузъи системаи забонро меомузад. Морфогенез хамчун илм аз ду фасл иборат аст: 1) фасли омузиши калимасози, 2) …

МОРОЧНИК Самуил Борисович (таваллуд 1. 12. 1909, Одесса —15. 1.1981, Душанбе), файласуфи совети, доктори илмхои фалсафа (1970; профессор 1971), Ходими Хизматнишондодаи илми РСС Точикистон. (1980). Аъзои КПСС аз соли 1940. Соли 1933 Институти давлатии педагогии Одессаро хатм намудааст. Солхои 1933—41 муаллими Университети Одесса, 1941 инститии педагогии Астрахань. Аз охири соли …

MOPMOХИ (Misgurnus), як чинси мохиро гуянд, ки ба оилаи мормохихо мансуб аст. Танаш (дарозиаш 30 см) бо пулакчахои майда пушида шудааст. Дар гирди дахонаш 10 муйлабча дорад. Якчанд намудаш дар Европа, Осиёи Чануби ва Шарки зиндаги мекунад. Дар СССР 2 намудаш— Мормохи fossilis (ниг. расм) дар дарьёхои Прибалтика, Хавзахои бахри …

МОРОЗЁНКО Николай Константинович (1902 — 5. 8. 1967, Ленинград), геологи совети, доктори илмхои геологияю минералогия (1949). Соли 1932 Институти кухкории Ленинградро хатм намуд. У дар давоми 30 сол дар Олтой, Помир ва Точикистони Маркази тадкикот бурдааст. Солхои 1941—45 рохбари экспедицияи чустучуи булури кухи дар Помир буд. Аз соли 1946 ходими …

МОРЁНО (Moreno) Якоб Хзкоб Леви (20. 5. 1892, Бухарест —1975), психолог ва психиатр, асосгузори социометрия. Университети Венаро хатм кардааст. Асосгузор ва сардухтури клиникаи Бикон-Хилль (холо санаторияи Морено), таъсискунандаи ж. «Sociometry» (1937) ва «International Journal of Sociometry» (1956), Институти социометрия ва психодрама (1940; Институти Морено), проффесори Университети Нью-Йорк (1951—66). Морелли дар …