Биология

ХУНГУЗАРОНИ, гемотрансфузия, як усули муолича (мас., хангоми бисёр талаф додани хун, боздоштани хунрави, беморихои хун ва г.) -ро гуянд, ки зимни он ба мачрои раги бемор (реципиент) хуни донор (шахчи хундиханда) ё чузхои он (массахои эритроцити ё лейкоцити ва г.), инчунин моддахои хунивазкунанда мефиристанд. Бо максади муолича истифода намудани хун …

ХУНИ КАФТАР, як навъ ангури махаллист. Токаш муътадил месабзад. Баргаш мудаввар, 5-парра, гулаш дучинса, хушааш миёна, донааш калон, сурхи сиёхтоб ё сиёх, сершира (кандаш 20%), хуштаъм, пусташ гафс (1— 3-то тухм дорад). Даври нашваш 140 145 руз. Камхосил (12-24 ц/га). Барои тархури ва майкаши истифода мешавад. Бештар дар вилоятхои Бухоро …

ХУНИЧ, бузрав (Mediasia macro-phylla), як навъ гиёхи бисёрсолаест аз оилаи чатргулхо. Пояаш: рост (то 1,5м кад мекашад), сершох. Баргаш калон, сегуша. Гулаш майда (моххои июн -авг. мешукуфад). Meавааш (дарозиаш то 7 мм) авг.—сент. мепазад. Xунич хоси Помиру Олой ваТиёншони Гарбист. Дар Точикистон (к – куххои Зарафшон, Хисору Дарвоз, инчунин мавзеъхои …

ХУНОБА, ниг. Плазмаи хун.

ХУНРАВИ, аз рагхои хунгард шоридани хунро гуянд, ки дар натичаи захмдоршави  ё бемори осеб ёфтаанд. Хангоми Xунрави ранги пуст ва пардахои луоби парида, cap чарх мезанад, бемадори, нафаскутохи, ташнаги зохир мешавад; хангоми Xунрави фишори артерияви паст ва набз суст мешавад. Якбора ба микдори зиёд (25% хачми хун) хун рафтан хатарнок …

ХУНПАРТОИ, аз узвхои нафаскаши тарашшухи хунро гуянд. Xунпартои хангоми касалихои шуш, сил, омос, газак, думмал, инфаркти шуш ва баъзе беморихои дилу системаи хун ва г. дида мешавад. Сабаби Xунпартои захмдор ё кандашудани рагхои хунгард, инъикоди хун дар шуш ва афзудани тадохули деворахои рагхои борик мебошад. Ёрдамчии аввалин: беморро дар холати …

ХУНСОИ, хуносои, хунасои, дар як организм мавчуд будани узвхои чинсии нарина ва модинаро гуянд. Xунсои дар хайвонот табии ва гайритабии (патологи) мешавад. Хунсоии табии асосан дар байни бемухрахо дида мешавад. Хангоми чунин навъи Xунсои дар организм хам хучайратухм ва хам нутфа хосил мешавад. Хунсоии гайритабии дар хамин гуруххои хайвонот ва …

ХУН, дам, моеъеро гуянд, ки дар рагхои хунгарди хайвоноти мухрадору одам харакат мекунад. Яке аз вазифахои асосии Xун накли газхо (аз узвхои нафаскаши ба бофтахо O2 ва аз бофтахо ба узвхои нафаскаши СО2, ниг. Нафаскаши) мебошад. Xун инчунин глюкоза, аминокислотахо, намакхо ва диг. моддахои гизоиро аз узвхои хозима ба бофтахо …

ХУРУСАК, аломати иллати гулуст, ки зимни он нафаскаши душвор гашта, овоз мегирад. Xурусак бештар хангоми газаки луобпардаи гулу ва хирной ба вучуд меояд. Ба Xурусак одатан кудакони аз 6-моха то 3-сола (асосан дар бахор ва тирамох) гирифтор мешаванд. Аломатхои Xурусак (назлаи роххои болои нафас, баланд шудани харорат ва гайра) баъзан …

ХУК, як навъ хайвони хонагии чуфтсумест аз чинси гуро (Sus). Хуки хонаги аз хукхои вахшии европои ва осиёи пайдо шудааст. Аз ин ру Xук ба 2 гурух — зотхои европои ва осиёи таксим мешавад. Зотхои дхозираи Xук аз гуруххои номбурда ба вучуд омадаанд. Хукро дар давраи неолит (хазорахои 5—3 том.) …