Биология

ЭФЕМЕРХО, як гурухи гиёххои яксоларо гуянд, ки даври пурраи нашвашон (аз сабзиши тухми то мевабандию хушкшави) дар мухлати хеле кутох (аз 1,5—2 то 6—8 мох) ба охир мерасад. Онхо ба оилаи хушаихо (баъзе намудхои вулпия — Vul-pia myuros ва V. ciliata, бомас — Bromus oxyodoo, В. Danthoniae ва Anisantha tectorum, …

ЭРИТРОДЕРМИЯ (аз юн. orylh-ros — сурх ва ddrma — пуст), як гурух беморихои илтихобии пусти одамро гуянд. Хангоми Э. пуст сурх шуда, вараму хориш карда, чои чарохат пуст мепартояд. Э. хамчун бемории мустакил ба вучуд меояд. Дар заминаи беморихои пуст (экзема, псориаз ва г.) пайдо мешавад.  

ЭНЦЕФАЛИТХО (аз юн. enkepfaa-los—магзи cap, майна), як гурух беморихои илтихобии магзи сари одаму хайвонро гуянд. Барангезандаи Э. вирус, бактерия, соддатаринхо ва дш. микроорганизмхои касалиовар мебошанд. Баланд шудани харор. бадан, дарди cap, дилбехузури, кайкуни, баъзан ихтилоли идрок, ташаннуч ва диг. аломатхои неврологи зухуроти Э. мебошанд.

ЭПИДЕМИОЛОГИЯ (аз эпидемия ва …логия), як сохаи тибро гуянд, ки сабабу конунияти пайдоиш, дар байни одамон пахн гаштани беморихои сирояти, пешгири ва муборизаи зидди онхоро меомузад. Беморихои сирояти боиси марги миллионхо одамон мегаштанд. Истилохи Э. барои беморихои гайрисирояти, аз кабили беморихои дилу рагхо, асаб, рухи ва г. низ истифода мешавад.

ЭПИДЕМИЯ (юн. epidemia, аз epi —дар, дар байни ва demos — халк), дар махалли муайян аз меъёри маъмули зиёд пахн шудани ягон бемории сироятии одамро гуянд. Риоя нашудани коидахои санитари, мавчудияти барангезандаю пахнкунандахои бемори, суст будани кори ташкилотхои нигахдории тандурусти ва г. боиси пайдоиши Э. мегарданд. Э. ва роххои мубориза …

ЭПИДЕРМОФИТИЯ (аз юн. epi — дар, derma — пуст ва юн. phyton -г-растани), як навъ бемории пустро гуянд, ки занбуругхои паразити ба вучуд меоранд. Одам аз Э. хангоми бо шахси бемор дар тамос будан ё аз сачок, ванна, пойафзоли умуми, либоси дуруст ношуста истифода бурдан сироят меёбад. Бештар Э.-и панчаи …

ЭПИЗООТИЯ (аз юн. epi—дар руи, дар болои, назди ва лот. zo6n — хайвон), дар ягон махалли муайян аз меъёри маъмули зиёд пахн шудани касалин сироятии хайвонотро гуянд. Тахкики Э. вазифаи эпизоотология мебошад. Пайдоиши Э. факат дар холати мавчуд будани мачмуи унсурхои ба хам алокаманд, яъне силсилаи эпизооти (манбаи барангезандаи касалии …

ЭПИФИЗ (аз юн. epiphysis — гурури, дунгича), 1) гадуди гуруришакл ё дунгичамонанд, узви чонварони мухрадор ва одамро гуянд, ки дар майнаи мобайни чой гирифтааст. Э. дар гирддахонхо узви рушноихискунанда шуда, то як андоза дар чашм боки мондааст. 2) Э.-и обхокихои бедум дар асри пусти cap чойгир мебошад. Э.-и одам 100—200 …

ЭНДОПАРАЗИТХО паразитхои даруни, организмхои паразитро гуянд, ки дар дохили узвхои хайвоноту растани ва хучайрахои чудогонаи онхо (паразитхои дохилихучайрави) зиндаги мекунанд. Э. дар байни занбуругхо, бактерияхо, инчунин аксар навъу синфхои хайвонот (ба истинои хорпустхо, китфпойхо ва хордадорхо) вомехуранд.

ЭНТЕРИТ (аз юн. enteron — руда), илтихоби рудаи борикро гуянд, ки дар натичаи аз хурок захролудшави, сироят ва г. ба вучуд меояд. Бештар илтихоби тамоми рудаи борик якчоя бо гастрит ва колит (гастроэнтероколит, энтероколит) мушохда мешавад. Садои шикам, дарди гирди ноф, дилбехузури, бекуввати, исхол (асосан хангоми энтероколит) зухуроти асосии Э.-и …