Биология

УРЕТРИТ, илтихоби шадид ё музмини пардаи луобии пешоброхаро гуянд. Ба Уретрит бештар мардхо гирифтор мешаванд. Одатан хангоми алокаи чинси мегузарад. Уретрит метавонад сузоки, трихомонади ва номахсус шавад. Уретрити шадид баъди як чанд шаборуз (хангоми сузок 3—4, хангоми трихомоноз ва Уретрити номахсус баъди 5—20)-и сироят ёфтан огоз меёбад; аз пешоброха мадда …

УРБАЁН урбиён, полипи бини, омоси лахм (бавосир, ангурак)-и биниро гуянд. Урбаён одатан дар луобпардаи ковокия бини чойгир шуда шаклаш ба донаи ангур ё занбуруг монанд аст. Аломати асосии касали — тавассути бини душвор нафас гирифтан аст. Муолича — чаррохи.

УННОБ, уноб, челончигда, дарахтест, ки мевааш ба санчид (чигда) монанди дорад, вале аз вай сурхтар ва сергушттар мешавад.

УРГАНЧИ, як навъ харбузаи миёнсолист. Тухмшакл (дарозиаш 17— 23 см). Пусташ туртур, сабзи зардтоб, магзаш сафед, гафс (4—6 см),сершираву ширин (5,5—7,1% канд, аз он чумла 2,6—4,9% сахароза, инчунин 7,2— 9,7% моддахои хушк дорад). Вазни як донааш 2,5—4 кг. Даври нашваш (аз нешзани то пухтани хосил) 72—78 руз. Аз хар га …

УМРБОКИ, навъи харбузаи дерпазак. Тухмшакл, дарозиаш 23—28 см, вазнаш 3—6 кг. Пусташ сахт, суфтаи кисман тур-тур, дар кисми нук тур надорад ва догхои зард дорад. Рангаш сабзи сиёхтоб, сершира, хуштаъму хушбуй, то 10,5% канд дорад. Баъди 115—130 рузи кишт мепазад. Аз хар га то 250 с хосил медихад. Дар районхои …

ТУТИ, тутихо (Рsittaciformes), як назъ паррандаи хушрангест. Дарозиашон аз 9,5 см то 1 м. Рангашон сабзи бо сурху кабуд омехта, баъзан сиёх ё хокистари; нарина ва модинаашон ба хамдигар шабохат доранд. Нулашон гафс, чанголхояшон пуркувват буда, ангуштони 1 ва 4-умашон ба кафо тоб хурдаанд. Аксари Тути паррандагони тезпарвозанд; баъзе намудхояшон …

ТУЛ, мавсими наслгирии бузу гусфандро гуянд.

ТУТИХО (Moraceae), оилаи буттаву дарахти хамешасабз ё хазонрез ва баъзе гиёххост (Dorstema, Fatona). Танаву шох ва барги аксари тутихо шираи ширмонанд доранд. 60—85 чинси растанихоро муттахид мекунанд, алалхусус дар минтакахои тропики ва субтропики фаровонанд. Дар Точикистон аз тутихо махсусан анчир ва тут маъмуланд. Инчунин баъзан канакунчид ва канабро мепарваранд. Тутихо …

ТУРШАК, 1) оксилис, номи умумии якчанд навъ гиёхро гуянд (нигаред низ Шабдартуршак, Шилха), 2)    як навъ себи сурхи чойдорист. Махсусан дар баъзе нохияхои водии Фаргона маъмул аст. Одатан хар навъ меваеро, ки таъми турш дорад, «туршак» мегуянд; 3) аштак ва зардолукоки бедонакро гуянд.

ТУРШАКИХО, шабдартуршакихо (Охаlidaciae), як оилаи растанихои дупаллагиро гуянд, ки асосан гиёххо, баъзе нимбуттаву буттахо ва дарахтони хурдро дар бар мегиранд. Барги онхо панчащакл ё пармонанд буда, дар шоху навдахо пай дар хам чой гирифтаанд. Гули дучинса, меваи «чормагзак» доранд. Туршакихо растанихои доруи, асаловар ва гизоианд. Барги баъзе уршакихо сервитамин (витамини …