Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

ХУЛОСАБАРОРИ, як шакли чараёни тафаккурро гуянд, ки дар он : аз як ё якчанд мухокима хулоса бароварда мешавад. Хар як Xулосабарори аз мукаддима ва хулоса иборат аст. Мукаддимахои Xулосабарори мухокимахои ибтидои мебошанд. Дурустии Xулосабарори ба риоя намудани шартхои зерин вобаста аст: 1) мукаддимахо бояд хак бошанд; 2) дар чараёни ифодаи …

ХУМУЛИ (тав. байни 1776 —77, Ургут — с. ваф. номаълум, Сaмарканд), муаррих ва адиби зуллисонайни точик. Номи пуррааш Мулло Чумъакул ибни Суфитагои Ургути. Xумули аз худ мероси бой боки гузоштааст: «Таърихи Хумули» (номи дигараш «Тарчумаи холи Кози Чумъакули Хумули»; таълифаш 1836—37), «Манзумоти таърихия», «Шох ва гадо» (достон). Дар «Таърихи Хумули» оид …

ХУК, як навъ хайвони хонагии чуфтсумест аз чинси гуро (Sus). Хуки хонаги аз хукхои вахшии европои ва осиёи пайдо шудааст. Аз ин ру Xук ба 2 гурух — зотхои европои ва осиёи таксим мешавад. Зотхои дхозираи Xук аз гуруххои номбурда ба вучуд омадаанд. Хукро дар давраи неолит (хазорахои 5—3 том.) …

ХУТАЛОН, Хатлон, Хаталон, номи таърихии водии Кулоб. «Хуталон» бори аввал дар сарчашмахои хитоии асрхои 5—6 м. ёдовар шудааст. Мукаддаси Хатлонро мамлакати Хаётолиён донистааст. Xатлон дар асрхо 7— 11 яке аз вилоятхои калонтарини Мовароуннахр буд. Бино ба маълумоти географхои асрхои 10—12 мавзеъхои Мунк, Бик, Тамлиот, Паргар, Андичарог, Хулбук, Ковбанч, Барсариг, Сикандара …

ХУН, дам, моеъеро гуянд, ки дар рагхои хунгарди хайвоноти мухрадору одам харакат мекунад. Яке аз вазифахои асосии Xун накли газхо (аз узвхои нафаскаши ба бофтахо O2 ва аз бофтахо ба узвхои нафаскаши СО2, ниг. Нафаскаши) мебошад. Xун инчунин глюкоза, аминокислотахо, намакхо ва диг. моддахои гизоиро аз узвхои хозима ба бофтахо …