Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

АБУЛКОСИМИ БАРМАКИ (соли таваллуд номаълум – катлаш соли 998, Бухо­ро), вазири амир Мансур ибни Нухи Сомони. Аз Оли Бармакиён. Абулкосими Бармаки пас аз азли вазир Баргашй дар соли 388 камари (998 милод) бар маснади вазорат нишаст.  Абулкосими Бармаки вазири кордону фозиле буд ва дар пардохти мучиботи дарбориёни амир Мансур сахттири …

 ЭХСОН (ар. —некуи, лутфу мархамат), накукори ба шахсест, ки аз он манфиат дошта бошад. Хайру Э. дар афкори ахлоки сабаби некноми ва дурусткорию хучастафарчоми мебошад. Э.-у карамро Газоли дар «Кимиёи саодат» хислати асосии фозилон шуморида, раво набудани суди бисьёр, гарон доштани моли дарвеш, одил будан дар ситонидани бахо, барои адои …

ЭХСОС, эмоция, реакцияи чавобии одаму хайвонотро ба ангезандахои дохилию беруни гуянд, ки дар асари хурсанди, хафаги, тарсу харос ва г. зохир мегардад. Пайдоиши Э. аз чихати физиологи ду навъ — зеркишри (дар асоси рефлексхои гайришарти) ва кишри (дар асоси рефлексхои шарти) аст; аввали нисбатан содда ва дигари мураккабтар мебошад. Э. …

ЭХТИМОЛИЯТ дар математика, тавсифи ададии дарачаи имконпазирии руй додани ягон ходисаи муайянро дар ягон шароити додашуда гуянд, ки беохир такрор шуданаш мумкин аст. Кимати ададии Э. дар баъзе мавридхо аз таърифи «классикии» Э. муайян карда мешавад: Э. баробар аст ба нисбати шумораи мавридхои «кулай» бар шумораи тамоми мавридхои «баробаримкон». Мас., …

ЭРОЗИЯИ ХОК, эрозияи замин, обшусташавии хок, аз обу бод вайрон шудани хокро гуянд. Обшусташавии хок дар нишебихое, ки обхои борон ё барф чори мешаванд, ба амал меояд. Э. х. сатхи (сатхи хок нисбатан як бел обшуй мешавад), равон (оббурдахои на чандон чукур ба амал меоянд ва онхоро хангоми кишту кори …