Посёлкаест дар Совети кишлоки Кулдимани pайони Панч, вилояти Кургонтеппа. Территорияи колхози ба номи М. И. Ка­линин. Аз Навобод то маркази Совети кишлок 7 км, то район 15 км; рохаш асфалтпуш. Ахолиаш 570 нафар (1982), точикон. Посёлка мактаби ибтидои, магазин дорад. Сохахои асосии хочаги — пах­такори, обчакори ва кирмакдори. Заминхо аз …

Дехаест дар Совети кишлоки Кирови райони Вахш, вилояти Кургонтеппа. Территорияи совхози ба номи Киров. Аз Навобод то маркази Совети кишлок 5 км, то район 12 км; рохаш асфалтпуш. Ахолиаш 1200 нафар (1982), точикон, узбекхо. Мага­зин ва пункти тибби дорад. Сохаи асосии хочааги — пахтакори. Заминхо аз канали Дарахтзор обёри меша­ванд.

«Навруз»  дар мусики, но­ми яке аз овозахо дар системаи «Дувоздахмаком»; инчунин кисми таркибии номи якчанд шуъбахои «Дувоздахмаком» аст. Масалан, дар сис­темаи «Дувоздахмаком» «Наврузи Ачам», «Наврузи хоро», «Наврузи сабо» барии шуъбахо вучуд дошта аст.  «Наврузи сабо», «Наврузи Ачам» ва «Наврузи хоро» то хол дар кисмати насри шуъбахои «Шашмаком» амал доранд.

Дехаест дар Совети кишлоки Тугараки pайони Восеъ, вилояти  Кулоб. Территорияи колхози ба номи Н. Д. Томин. Аз Навобод то маркази Совети кишлок 5 км, то район ва стансияи рохи охан камбари Тугарак 7 км; рохаш асфалтпуш. Ахолиаш 1870 нафар (1982), асосан точикон. Деха макта­би миёна, китобхона, клуб, пункти тибби, шуъбаи …

Навъсанчи тадкик, баходихи ба навъу дурагахои зироати хочагии кишлок (бо мукоисаи навъхои стандарти) ва муайян намудани кобили парваришии онхо дар шароити истехсоли. Дар ИТТИХОДИ ШУЪРАВИ Навъсанчии стансиони ва давла­ти гузаронида мешавад. Хангоми Навъсанчии стаисиони навъро дар замини муассисае, ки онро ба даст овардааст, 2—3 сол меомузанд ва дар як вакт …

Дехаест дар Совети кишлоки Озодии райони Ёвон, вилояти Кургонтеппа. Территорияи совхози «Ёвон-2». Аз Навобод то маркази Совети кишлок 10 км, то район 25 км; рохаш асфалтпуш. Ахолиаш 165 нафар (1982), точикон. Деха мактаби 8-сола, китобхона, пункти тибби, мага­зин дорад. Сохахои асосии хочаги —пахтакори ва чорвою кирмакдори. Заминхо ба воситаи систеаин …

Дехаест дар Совети кишлоки Дехконарики райони Фархор, вилояти Кулоб. Территорияи колхози «40-солагии Ок­тябр». Аз Навободи Поён то маркази Совети кишлок- 12 км, то район 16 км; рохаш асфалт­пуш. Ахолиаш 850 нафар (1982), точи­кон. Деха мактаби 8-сола, 2 китоб- хона пункта тибби ва магазин до­рад. Сохахои асосии хочаги — пахтакорию кирмакдори. …

Дехаест дар Совети кишлоки Навободи pайони Шугнони ВАБК. Территорияи совхози «Восток». Аз Навобод то маркази Совети кишлок 4 км, то район 39 км; рохаш ас­фалтпуш. Ахолиаш 660 нафар (1982), точикон. Деха мактаби миёна интернати давлати, хонаи пионерон, китобхона, касалхона, шуъбаи алока дорад. Сохаи асосии хочаги — чорводори.

Навъии Хабушони  Мулло Мухаммадризо (1562/1563, шахри Хабушони Хуросон —1610/1611, шахри Бурхонпур), шоири эрони. Аз оилаи савдогар (баъдтар шайхи бузург). Дар чавони бо падараш ба Кошон сафар карда, шогирди Мавлоно Музрташами Кошонй мешавад. Сипае хамрохи падар Хиндустонро саёхат кар­да, муддате дар Гучарот муким мегардад. Баъди баргаштан ба ватан дар Машхад умр …

«Наврузи ачам» яке аз шуъбахои «Дувоздахмаком». Мансуби макоми «Рахови» ва овозаи «Шахноз» буда, ду гуша — «Хумоюи» ва «Нухуфт»-ро дар» бар мегирад. Мутобики зарби «Фохтаи кабир». Дар «Шашмаком» низ амал дорад.