Палладий

Палладий (лотини Palladium— ба шарафи кашфи саиёраи хурди Паллада чунин номида шудааст), Рd, элементи химиявии гурухи VIII системаи даврии Менделеев, раками атамиаш 46, массаи атомиаш 106,4; рангаш нукратоб, зичиаш 12020 кг/м³, 1 гуд. 1552° С, t чуш. 3980° С аст. Палладии табии аз 6 изотопи собит (¹⁰²Рd, ¹⁰⁴Рd, ¹⁰⁶ Рd, ¹⁰⁶ Рd, ¹⁰⁸Рd, ¹¹⁰Рd) иборат аст. Палладийро соли 1803 олими англис У. Вол­ластон кашф кардааст. Палладии металли аз хама сабук ва нарми гурухчаи металлхои платини буда 10-⁶% мас­саи кишри заминро ташкил меку­над. Дар табиат дар холати худруй ё хула (бо металлхои нодир ва пайвастхои химияви) дучор мешавад.

Пайвастхояш одатан 2 ва 4, баъзан 3-валента буда, пайвастхои 2-валентааш бештар устуворанд. Аз чихати химияви дар байни металлхои гурухчаи платини аз хама фаъолтар аст. Дар шахшароб, кислотахои нит­рат ва сулфати чушон ба осони хал мешавад. Хангоми то  700° С тафсонидан бо кабати оксид пушида ме­шавад. Дар харорати муътадил бо хлор ва бром, дар вакти то сурх шудан тафсонидан бо фтори хушк ва сулфур ба реаксия дохил мешавад.

Бо оксиген РdO, РdO₂ бо галогендхо РdF₂, РdF₃, РdCL₂, РdJ₂ ва бо сулфур РdS ва РdS₂  хосил мекунад. Палладий хосияти хуби гидрргенфурубари дорад (1 хачм Палладий тахминан 900 хачм гидрогенро фуру мебарад). Аксар намакхои Палладий дар об нагз хал мешаванд. Палладийро дар саноат аз маъданхои сулфидии мису никел якчоя бо пла­тина ва маъданхои тилло хосил мекунанд. Палладий ва хулахои онро дар электротехника, саноати химия, чаводирот, стоматология ва гайра истифо­да мебаранд.