Нитропайвастхо, пайвастхои органикие, ки дар молекулаашон як ё якчанд нитрогурухи (—NOj) бо атомхои карбон пайваст доранд. Моно-, ди- три- ва полинитропайвастхоро фарк мекунанд. Нитропайвастхо алифати (нитропарафинхо ва нитроолефинхо), аромати (нитроанилинхо, нитробензол, нитротолуол, нитронафталин ва гайра), ароматию алифати (дар занчири алифатии пахлуиашон нитрогурух доранд, масалан, фенилнитрометан СвНвСНгМОг, нитростирол С*Н*— —CH=CHNOj ва гайра, хам дар занчири пахлуии алифати ва хам дар халкаи ароматиашон нитрогурух доранд, масалан, п-нитрофенилнитрометан 02NC6H40HjN02) мешаванд. Нитропайвастхои аромати моддахои моеъи зард ё кристалл буда дар халкунандахои органики нагз ва дар об бад халшавандаанд.
Нитропайвастхои ароматиро дар саноат ва лаборатория бо рохи нитронидани пайвастхои аромати хосил мекунанд. Полинитропайвастхои ароматиро ба сифатп моддахои тарканда истифода мебаранд. Нитропайвастхои алифатиро дар саноат асосан хангоми бо кислотаи нитрат ё оксидхои нитроген нитронидани парафин хосил мекунанд. Мононитропарафинхои соддатарин моеъи беранг буда, буи хос доранд. Нитропарафинхо бо осони то гидроксиламинхо ва аминхо баркарор мешаванд. Хангоми таъсири кислотахои консентронида ба Нитропайвастхо кислотахои карбон хосил мешаванд. Нитропайвастхои алифати бо алдегидхо ва кетонхо бо осони конденсатсия шуда нитроспиртхо хосил мекунанд, ки онхо дар навбати худ дегидратасия шуда ба нитроолефинхо табдил меёбанд, Ин реаксияро дар амалияи лаборатори васеъ истифода мебаранд. Баъзе Нитропайвастхо захрнок буда, ба чигар, чашм ва гайра зарар мерасонад.
Адабиёт: Нитрование углеводородов и других органических соединений, Москва, 1958 Химия нитрои нитрозогрупп, Москва , 1972; Химия и технология бризантных взрывчатых веществ, Ленинград, 1973.