Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ
МИКРОЭЛЕМЕНТХО злементхои химиявиеро гуянд. ки дар организм ба микдори нам ба андозаи 10-— 10— вучуд доранд. Истилохи «Микроэлектронхо»- ро инчунин барои ифодаи баъзе элементхои химиявие, ки дар хок. Чинсхои кухи, минералхо ва об хастанд, истифода мебаранд. Дар организмхои зинда зиёда аз 60 Микроэлектронхо ба таркиби пайвастхои фаъоли биологи (ферментхо, витаминхо, гормонхо ва пигментхои нафаскаши) дохил мешаванд. Таъсири Микроэлектронхо дар ин пайвастхо хангоми тагйирёбии фаъодияти процессхои мубодилаи модда, инкишоф (Мn, Zn, I — дар хайвонхо; В. Мт. Zn. Си — дар растанихо), афзоиш (Мn, Zn — дар хайвонхо; Мn, Си. Мо — дар растанихо), хунхосилкуни (Fe, Си, Со) ва г. зохир мегарданд. Микроэлектронхоро аз руи ахамияти барои фаъоляити хаётии организм доштаашон ба Микроэлектронхои зарури (Со, Fe, Си. Zn. Мn F, Вг) ва на он кадар зарур (Al, Sr, Mo, Se, Ni) чудо мекунанд; роли Bi. Ag ва баъзе Микроэлектронхои дигар. ки дар бофтахо хастанд, муайян нашудааст. Норасои ё зиёдии Микроэлектронхо дар растани ва организми хайвонот ба микдори дар хок будаи онхо вобаста аст.
дар организм нобаробар пахн шудаанд. Дар ягон узв барзиёд чамъ
шудани онхо ба макоми физиологии элементхо ва фаъолияти хоси хамон узв вобаста аст. Микдори Микроэлектронхо дар узву бофтахо вобаста ба чой истикомат, меъёри доимии хурок ва сабабхои дигар тагйир меёбад. Характеристикаи асосии физиологи ва гигиении Микроэлектронхои мухимтарин дар чадвал нишон дода шудааст.
Микроэлектронхо дар тиб нисбатан кам истифода мешавад. Вале препаратхои Со, Fe, Си барои муоличаи баъзе намудхои анемия, Вг, 1 чун моддаи фармакологи, баъзе Микроэлектронхо дар гигиена (мас., барои пешгирии чогари эндеми) ва г. харчониба истифода мешаванд. Микроэлектронхо ба организми одам асосан тавассути махсулоти хуроки рох меёбанд.
Олимони Точикистон мукаррар намудаанд, ки ба беморихои гипертони, ишемияи дил ва атеросклероз нисбат ба сокинони махалхои дигар камтар гирифтор шудани сокинони Помир ба микдори Микроэлектронхои дар организми онхо буда вобаста аст. Мас., концентрацияи Fe, Са, Ti дар хуни сокинони Душанбе нисбат ба концентрацияи ин Микроэлектронхо дар хуни сокинони Хоруг бештар аст. Баръакс концентрацияи Zn, V, Ag дар хуни сокинони махалхои кухи афзунтар аст. Ба дарачаи муайян мувофикат кардани микдори Микроэлектронхои дар хуни одам ва компонентхои хоки биосфераи Точикистон бударо ин маълумотхо тасдик мекунанд.
Ад.: Бала Ю. М., Лифшиц В. М., Микроэлементы в клинике внутреиных болезней. Воронеж, 1973; Ковальски В В. В.. Геохимическая экология, М., 1974; Микроэлементы в медицине. Д., 1975.
И. Е. Бобохочаев.