ФЕРМИЙ (лотини Геrmium), Гm, элементи химиявии радиоактиви сунъи хосилкардашуда аз гурухи III системаи даврии Менделеев; раками атоми 100, мансуби актиноидхо. Изотопи нисбатан устувораш 257Гm (давраи нимкохишаш 80 шаборуз). Ба шарафи Э. Ферми Ферми номида шудааст.

ФАУНАИ БАХР, чамен ханвонотеро гуянд, ки дар бахру укёнусхо зиндаги мекунанд. Ба фаунаи бахр кариб 160 хазор намуди хайвонот мансуб аст: соддатаринхо (фораминиферахо, радиолярияхо, камчинакдорхо ва инфузорияхо; кариб 10 хазор), исфанчхо (кариб 5000), рудаковокхо (кариб 9000), кирмхон гуногун (зиёда аз 7000), нитфпойхою мшаникхо (зиёда аз 4000), нармбаданхо (зиёда аз 80000), …

ФАУНАИ ХОК, олами хайвоноти хок, мачмуи хайвоноти хокро гуянд. Фаунаи хок бисёр навъхои хайвоноти хушкигард ва обиро дар бар мегирад. Соддатаринхо, коловраткахо ва нематодахои майдатарин (нанофауна) дар зарраи оби хок хаёт мегузаронанд. Бандпойхои майда — кана, думпойхо, симфилхо ва гайра (микрофауна) дар чавфи беоби байни заррахои сахти хок маскан мегиранд. …

ФАХРИИ ХИРАВИ Мавлоно Султонмухаммад ибни Амирмухаммади мутахаллис ба Амири (соли таваллуд номаълум, Хирот — вафот такрибан 1562—63, Хиндустон), шоир ва адабиётшиноси форс-точик. Бештар дар Хирот зиндаги ва эчод мекард. Аз Фахрии Хирави асархои зерин боки мондаанд: 1) «Латоифнома» (1521—22) —тарчумаи фороии «Мачолис-ун-на- фоис»-и Навои буда, як боби илова дорад, ки …

ФАУНАИ БИЁБОН, чамеи хайвонотеро гуянд, ки барои дар биёбон зиндаги кардан мутобик гаштаанд. Фаунаи биёбон гуногун бошад хам нисбат ба фаунаи минтакахои намнок, масалан, фаунаи чангал, хайвоноташ кам аст. Дар биёбонхое, ки дарахту бутта доранд, хайвонот бештар зиндаги мекунанд. Олами хайвоноти биёбонхои бедолу дарахт ва регашон харакаткунанда, инчунин санглох хеле …

ФЕОДАЛИЗМ (немиси Геodalismus, франсави feodalite, аз лотини feodum — феод — мулки мероси), формасияи синфию антагонистиест, ки дар инкишофи умумичахонии таърихмаъмулан баъди сохти гуломдори меояд. Барои кисме аз халкхо (масалан, славянхо), ки сохти гуломдориро аз сар нагузарондаанд, аввалин формасияи синфию антагониоти буд. Муносибатхои истехсолии феодали новобаста аз шароити конкретию таърихи, …

ФАХРИЯ (аз араби — нозиш, болидан аз чизе), як чузъи касидаи мадхиро гуянд. Шоир маъмулан баъди мадх дар ситоиши шеър ва макоми шоириаш чанд байт меорад. Фахрия хаккони ва анъанави мешавад. Дар Фахрияи хаккони шоир, ба таври муболига бошад хам, ба эчодиёташ бахо дода, аз баландии шеъри худ меболад. Дар …

ФЕЛЗИТ (немиси Геlsit), массаи асосии чинсхои майдадонаи турши эффузивиро гуянд, ки аз шпати даштии калийдор (ортоклаз) ва кварц, баъзан аз плагиоклази турш ва минералхои тираранг (пироксоп, биотит ва гайра) таркиб ёфтааст.

ФАУНАИ ХУШКИ, чамеи хайвонотеро гуянд, ки дар хушки зиндаги мекунанд. Ба фаунаи хушки кариб 4/5 хиссаи микдори умумии намудхои хайвонот мансуб аст, ки сабаби ин гуногуншаклии шароити хаёт, таърихи геологии хушки (якчанд маротиба иклим, релеф ва гайра тагйир ёфт), чудо будани баъзе материку чазирахо ва гайра мебошад. Намояндагони фаунаи хушки …

ФЕСТИВАЛ (аз лотини festivus — хушхоли, идона), идхои оммавие, ки дар он комёбихои санъати мусики, театр, сирк, кино ва гайраро ба намоиш мегузоранд. Фестивалхо байналхалки ва умумииттифоки мешаванд. Аксар онхо ба як мавзуъ ва ё навъи санъати муайян (Фестивали чавонон ва дониигчуён барои «Сулх ва дусти», Ф.-хои кино ва г.) …