ТЕРЕНОЖКИН Алексей Ивалович (26. 11. 1907, шахри Николаевск, холо шахри Пугачёв—18. 5. 1981, Киев), археологи совети, доктори иллмхои таърих (1958), профессор (1967). Аз оилаи хизматчи. Аъзои КПСС аз соли 1949. Иштирокчии Чанги Бузурги Ватани (1941—45). Солхои 1946—48 корманди Институти таърих ва археологияи АФ РСС Узбакистон, 11949—81 мудири шуъбаи давраи аввали …

ТЕРМОДИНАМИКА, илмест дар бораи умумитарин хусусиятхои системахои макроскопие, ки дар холати мувозинати термодаиамики мебошанд. Термодинамика процессхои табдилиеро низ меомузад, ки байни холатхои мувозинати термодинамики ба вучуд меоянд. Термодинамика аз рукн (принцип) хои умдае иборат аст, ки дар натичаи чамъбасти мушохидахои зиёд ба даст омада, ба табиати конкретии чисмхои системаро ташкилдиханда …

ТЕОРЕМАИ АКС, теоремаеро гуянд, ки шарташ хулосаи теоремаи ибтидои (роста) буда, хулосааш шарти он аст. Теоремаи ибтидои баръакси теоремаи акс мебошад. Масалан, теоремахои: «агар ду кунчи секунча баробар бошанд, он гох биссектрисаи онхо ба хамдигар баробаранд» ва «агар ду биссектрисаи секунча баробар бошанд, он гох кунчхои мувофик ба хам баробаранд» …

ТЕППА, тал, пушта, баландии доирашакл ё нисбатан хамвори начандон калонест, ки нишебихояш кариб 30° моил буда, баландии нисбаш то ба 200 м мерасад.

ТЕОРЕМАИ АСОСИИ АЛГЕБРА, номи теоремаест, ки мавчудияти решахои комплексии муодилаи алгебравии коэффициентхояш комплексии собит мекунад. Таърифи теорема: хар гуна бисёрузваи коэффициентхояш дилхохи дарачааш калон ё баробари як лоакал як реша (дар холати умуми решаи комплекси) дорад. Ин теорема яке аз комёбихои бузурги тамоми матаматика буда, дар сохахои мухталифи илм истифода …

ТЕППА дар археология, баландиеро гуянд, ки аз хароботи бинохои кадими ба вудуд омада, аз кабатхои маскун иборат аст. Ин намуди ёдгории археологи дар Осиёи Миёна, Кавказ (тапа), Шарки Наздик (араби— тал), Хиндустон ва Балкан) (юнони— магула; македони — тумба) ва чойхое, ки зироат инкишоф ёфта буд, хеле зиёд аст. Дар …

ТЕОРЕМАИ КОСИНУСХО, 1) дар тригонометрияи хамвор, теоремаест, ки бино ба он квадрати як тарафи секунча ба суммаи квадратхои ду тарафи дигар, бо хосили зарби дучандаи ин тарафхо бар косинуси кунчи байни онхо баробар аст, яъне с2 = а2 + b2—2аb соs  (1), ки ин чо а, b, с — тарафхои …

ТЕОРЕМАИ ПИФАГОР, теоремаи маъмули геометрияро гуянд, ки вобстагии дарозии тарафхои секунчаи росткунчаро ифода мекунад. Тахмин меравад, ки теоремаи Пифагор то Пифагор (асри 6 то мелод) низ маълум будааст, вале исботи он ба у нисбат дода мешавад. Дар аввал теорема таносубхои байни масохати квадратхои дар гипотенуза ва катетхои секунча сохташударо мукаррар …

ТЕОРЕМАИ СИНУСХО, 1) дар тригонометрияи хамвор, теоремаест, ки таносуби байни тарафхои секунчаи дилхох ва синусхои кунчхои мукобилро мукаррар менамояд. Маънои теорема аз баробарии бармеояд, ки ин чо а, b, с — тарафхо, А, В, С — кунчи мукобили мувофик, R — радиуси давраи берунтасвир. 2) Дар тригонометрияи сферави, теоремаест, ки …

ТЕРМОКАРСТ (аз термо… ва карст), чараёни об шудани яххои зери замин ва заминхои яхбастаро гуянд. Термокарст ба нохияхои яхбандии бисёрсола хос аст. Дар натичаи термокарст шаклхои махсуси релефи термокарсти (чукурихои киф ё табакмонанд, пастхамихои навъи алас дар Ёкутистон) ва дар зери замин гору холигихо ба вучуд меоянд. Гармшавии умумии иклим, …