ТОК, ангур, раз (Vitiz), дарахти антур; чинси растанихои печон ва хазонрез аз оилаи токихо. Навдахои бисёрсолааш гафс, навдахои яксолааш дароз (3—5 м), борик, сербанд мешаванд. Дар бандхоя поёнии навда хушатул ва дар бандхои болои танобак ташаккул меёбад. Ток бо ёрии танобакхояш ба дарахт ва хавоза мечаспад. Барги яклухт ё 3 …

ТОЛИБИ ЗАНЧОНИ Абдуллох ибни Хусайн ибни Боязид ибни Амир ибни Дайнор (соли таваллуд ва вафот номаълум), шоири форс-точик (охири асри 15—нимаи аввали асри 16). Дар Туркия мезистааст. Сохибдевон. Маснавие бо номи «Бахор-ул-маод фи иршод-ил-ибод» (ба пайрави ва вазни «Лайли ва Мачнун»-и Низоми) таълиф кардааст.

ТОКАМАК (мухтасари таъбири «тороидальная камера с магнитным подем» — «камераи тороидшакли дорои майдони магнити»), як навъ доми магнитист барои хосил кардан ва нигох доштани плазмаи баланд- харорат. Токамакро соли 1950 И. Е. Тамм ва хамкоронаш барои тахкики синтези термоядроии идорапазир пешниход кардаанд. Дар такмил ва омузиши оистемахои нави Токамак гурухи …

ТОЛИБИ ОМУЛИ Мухаммад мутахалис ба «Ошуб» ва «Булбули Омул» (1580, Омули Эрон —1627, Фотехпури Сикри), шоири форсизабони Хиндустон. Илмхои хандаса, мантик, хайат, хикмат ва хунари хушнависиро дар зодгохаш омухт. Чанд сол дар Кошон, Исфахон, Машхад ва Марв зиста, пас ба Хиндустон рафт. Маликушшуарои дарбори шох Чахонгир буд. Куллиёташ бештар касида, …

ТОКЕМБРИЙ, замонест дар таърихи геологии Задмин, ки пеш аз давраи кембрий (ё палеозой, фанерозой) омада, табакахои хамон давраи кишри Заминро дар бар мегирад. Такрибан 4 млрд сол (8/9 хиссаи таърихи геологии Замин) давом кардааст; ба эрахои археозой ва протерозой таксим мешавад. Пайдоиши кадимтарин табакахои чинси кухи, хаёт (аввалин обсабзхо, бактерияхо) …

ТОЛИБИ ХИРАВИ Мавлоно Мухаммад (соли таваллуд номаълум — вафот 1512), шоири форс-точик. Дар хидмати дарбори хукмронони давраш будааст. Дуст ва хамсухбати Алишери Навои. Муаммо мегуфтааст. Аз ашъораш абёти пароканда бокист. А. Рахмонов.

ТОКДОРИ, токпарвари, 1) як сохаи хочагии кишлокро гуянд, ки ба парвариши ток машгул аст. Токдори ахолиро бо ангуру мавиз ва саноати майкашию консервро бо ашён хом таъмин менамояд. Токдори аз кадимулайём маълум аст. Дар давраи энеолит ва асри биринчи токи худруи европоиро мепарваридаанд. Дар худуди Закавказия, Осиёи Миёна ва нохияхои …

ТИТОВ Герман Степанович (таваллуд 11. 9. 1935, дехаи Верхнее Жилино, раёни Косихинскаяи кишвари Олтой), лётчик – кайхоннаварди СССР, генерал – лейтенанти авиация (1979),Кахрамони Иттифоки Совети (1961). Аъзои КПСС аз соли 1961. Баъди хатми Омузишгохи харбии авиационии Сталинград (1967) дар кисмхои харбии авиациони хизмат кардааст. Дар отряди кайхоннавардон аз соли 1960. …

ТОКИО, пойтахти Япония. Дар чануби шарки чазираи Хонсю, дар хамвории Канго ва назди халичи Токио чойгир аст. Токио бандари калони бахрист. Ахолиаш 11,754 млн (1983). Токио яке аз калонтарин шахрхои дунё, маркази асосии молияю саноат, иктисодиёт (кариб 20% даромади миллиро медихад) ва маданияти мамлакат аст. Бештар саноати мошинсози, сабук, бофандаги, …

ТИТР (аз франсави titre — сифат, тавсифот), дар кино навиштачотест дар филм. Навиштачоти дохили кадрро субтит гуянд; одатан дар филмхои дубляжнашуда истифода мебаранд.