ТИФЛИС, то соли 1936 номи шахри Тбилиси — пойтахти РСС Гурчистон.

ТОКСИДЕРМИЯ (аз юнони (toxikon — захр ва … derma — пуст), осеби пустро гуянд, ки дар натичаи аз пуст, узвхои хозима, роххои нафас, ва гайра ба организм рох ёфтани моддахои химияви (масалан, дорухо) ё гизои ба вучуд ояд.

ТИФ (аз юнони tuphos — дуд, туман; тирагии хуш), бемории араки, калта, мухрика, номи шартии баъзе беморихои сироятист, ки якчоя бо табларза ва ихтилоли хуш ба амал меояд. Тиф якчанд хел мешавад: Тифи шиками, паратифхо, Домана, Тифи рачъи ё такроршаванда. Тифи шиками бомории шадиди сирояти буда, факат одамон гирифтор мешаванд. …

ТОКСИКОЛОГИЯ (аз юнони toxokon — захр ва ….логия), захршиноси, як кисмати тибро гуянд, ки хосияти физики ва химиявии захрхо, таъсири онхоро ба организм ва роххои пешгирию муоличаи захролудиро меомузад. Токсикология захрхои пайдоишашон гуногунро тадкик менамояд. Дар «Вандидод»-и Авесто оид ба захролуди, усулхои муборизаи зидди хашарот, мор ва дигар чонварони захрнок …

ТОЛИБОВ Рауф (таваллуд 5. 10. 1930, дехаи Гулакандози раёни Пролетари вилояти Ленинобод), механизатор, Кахрамони Мехнати Социалисти (1966). Аъзои КПСС аз соли 1959. Муаллим, хисобчи, механизтор, механик (1944 —77) буд. Аз соли 1978 мудири участкаи колхози ба номи В. И. Ленини Нов. Дар гунучини мошинии пахта сахм гузошт. Бо ордени Ленин, …

ТОДУА Магали Ареевич (таваллуд 19. 1. 1927, Салхино, Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Гурчистон), шаркшинос-эроншиноси советии гурчи. Асосан ба омузиши масъалахои равобити адабиёти форс-точик ва гурчи машгул аст. Зиёда аз 40 тадкикот дорад. Ашъори лирикии Рудаки, гулчини шеърхои шоирони форс-точик ва осори Чалолуддини Руми дар тарчумаи у дастраси хонандагони гурчи гардидаанд.

ТОКСОПЛАЗМОЗ, бемории паразитии одам ва хайвонот, ки токсоплазмахо ба вучуд меоранд. Манбаи сироят намудхои гуногуни (бештар аз 180) хайвонхои хонаги, вахши ва паррандахо мебошанд. Одам бо Токсоплазмоз дар натичаи истеъмоли гушт ва тухми хом, ба пардахои луоби ё захми пуст афтодани ангезанда ва гизо гирифтор мешавад. Токсоплазмоз аксар вакт ба …

ТИФЛОПЕДАГОГИКА (аз юнони typhlos — кур ва педагогика), як сохаи дефектологияро номанд, ки ба масъалахои таълиму тарбия, маълумот ва таиёрии мехнатии шахсони нобино (кури модарзод, кувваи босираашон суст, куру кар) машгул аст. Маркази Тифлопедагогикаи совети — Институти тадкикоти илмии дефектологияи Академияи Илмии Педагоги. Дар Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Точикистон. 2 мактаби …

ТОИБИ ХИРОТИ (Соли таваллуд номаълум, Хирот — вафот 1676, Бухоро), шоири точик. Соли 1667 аз зодгохаш ба Бухоро омада, ба хидмати Абдулазизхон (хукмрони 1645—80) дохил шуд. Дар мачлисхои дарбор ба овози хуш шеъри худ ва дигар шоиронро мохонд. Бо кушиши у девон ва маснавии Нозими Хироти — «Юсуф ва Зулайхо» …

ТОЛАНД (Тоland) Чон (30. 11. 1670, наздикии Лондондерри, Ирландияи Шимоли—41. 3. 1722, Патни, наздикии Лондон), файласуфи материалисти англис, атеист. Дар Университетхои Глазго, Эдинбург, Лейден на Оксфорд маълумот гирифтааст. Дар асараш «Мактубхо аз Серена» таълимоти ягонагии харакат ва материяро инкишоф дод ва гояи моддй будани кайхони бекаронро тарафдори кард. Афкори Толанд …