Madaniyat va Sanat

FANO (arabi  — nest shudan, khomush shudan, murdan), dar tasavvuf yake az zinahoi asosii tariqat yo maqomi pesh az baqoro guyand. Avvalin bor Boyazidi Bistomi goyai in talimotro ba miyon guzoshtaast. Mohiyatash az on iborat ast, ki soliki rohi tariqat, khususiyathoi shakhsi, az qabili iroda, maylu ragbat va kayfu zavqro …

FAR (az avestoi — kharenang, pahlavi — khag), farri kayoni, furugu shukuhi buzurg va nirui tavonoero guyand, ki dar dini zardushti Ahuramazdo ba paygambar yo khud podshoh mebakhshidaast. Onro mamulan farri ezidi yo farri oriyoi niz menomidand. Dar «Kornomai Ardasheri Vabakon» qayd shudaast, ki farri ezidi dar paykari gusfande hamesha …

«UShShOQ» (arabi jami ),1) maqomi yakum dar silsilai «Duvozdahmaqom». 2) Shubaest dar maqomi «Rost»-i «Shashmaqom», ki bo nomi shokhahoi «Mukhammasi Ushshoq», «Savti Ushshoq», «Qashqarchai Savti Ushshoq», «Chapandozi savti Ushshoq» «Talqini Ushshoq», «Nasri Ushshoq», «Ufari Ushshoq» amal karda, juziyoti muqimmi soziyu ovozii «Rost»-ro tashkil medihad. 3) Shubaest dar maqomhoi «Chahorgoh», «Rosti …

«UShShOQI SODIRKhON», surudest az silsilai «Ushshoq», ki onro hofizi tojik Sodirkhon Bobosharifov tasnif kardaast. «Ushshoqi Sodirkhon» ba surudi khalqi-klassikii «Shahnozi Gulyor» monandi doshta, avjash az «Ushshoqi Samarqand» ast. Vale qismi ovoziashro nisbat ba digar surudhoi in silsila ba darajai kvarta baland bardoshta sar mekunand. Matni «Ushshoqi Sodirkhon» gazali Jomist, ki …

FABULA (az lotini fabula — rivoyat, hikoyat), naqli pay dar pai voqeahoe, ki dar asarhoi epiki, lirikiyu epiki va goho dramavi tasvir meyoband. Dar adabiyoti atiqa (Yunoni Qadim) avvalho janri khurdtarini rivoyatiyu asotiriro fabula meguftand. Badtar bayoni asarhoi sahnavi fabula nom girift. Aksari muhaqqiqon fabularo bo syujet aloqamand shumoridaand. Bazeho …

FARIDUN yake az personajhoi asotiri qadimi eroni va «Shohnoma»-i Firdavsist. Az «malumoti kitobhoi «Rigveda» va Avesto («Obon-yasht», «Drvasp-yasht», «Zomiyod-yasht», «Yasno» va gayra) barmeoyad, ki qissavu rivoyatho oid ba Faridun dar hazorai 2 to melod vujud doshtaand. Usturai Faridun, nomu nasabi u nisbatan purratar dar osori pahlavi (kitobhoi «Bundahish», «Minui khirad» …

ota «USUL» (arabi jami resha, bekh), 1) shakl va tarkibi aslii zarbiest dar musiqii khalqhoi Sharq, ki bo navokhtani sozhoi zarbi (doyra, naqora, tablak va gayra) ba amal meoyand. «Usul» dar musiqii klassikii tojik dar 24 vazn (bahr)-i mamuli silsilai «Duvozdahmaqom» va 13 zarb (vazn)-i berun az on hangomi ijroi …

USULI SAVTIYa yake az rohhoi savodomuzii qadimist. Usuli savtiya dar marhalai okhirini khud usuli tahlili ovozi nom girifta bud. Khususiyathoi in usuli savodomuzi inhoand: a) ba shogirdon yakchand ovozhoi nutqro meomuzondand, vale shakli harfii onhoro nishon namedodand; b) avval ovoz, bad shakli harfii onro yod medodand; v) nomi harfho muvofiqi …

«UFAR» u f o r, 1) zarbest dar silsilai «Duvozdahmaqom». Muvofiqi malumoti risolai musiqii Bahjat-ur-ruh»-i Abdulmumini Safiuddin «Ufar» yake az 24 zarbi (vazni) mamuli «Duvozdahmaqom» buda, odatan baroi ohangu navohoi shukhi mufarrah dar usuli doyra istifoda meshudaast. Tarkibi vazniash az 5 zarb iborat buda, 2 zarbi sangin (yane bam) va …

FARANGIS                 yake az personajhoi «Shohnoma»-i Firdavsi, dukhtari Afrosiyob, zavjai Siyovush. U muvofiqi rivoyati Firdavsi, zani fidokoru jasur ast. Hangomi azmi kushtani Siyovush kardani padarash baroi rahonidani shavharash az marg kushishi ziyod namud. Vale Afrosiyob Siyovushro ba qatl rasonid va amr dod Farangisro to aftodani tifli dar shikamash buda bizanand. Pironi …