Ilm

ShEVAShINOSI, dialektologiya, yak qismi zabonshinosist, ki lahja va shevahoi mahallii zabonro meomuzad. Shevashinosi du nav meshavad: tasviri va tarikhi. Shevashinosii tasviri manzarai imruzai lahja va shevahoi mahalliro meomuzad. Vay az rui zarurat baroi tain namudani baze hodisaho goho ba fakthoi tarikhi murojiat mekunad. Vazifai Shevashinosii tarikhi niz baso murakkab ast: …

ShEELIT (ba sharafi kimyogari shvedi K. V. Sheele nomida shudaast), mineralest az sinfi volframatho. Tarkibi khimiyaviash CaW04; ba sifati omekhtahoi izomorfi to 10% Mo03 (dar molibdosheelit va zeyrigit), to 7% SiO (dar kuprosheelit) va bazan ba mikqori kam Sr, Mn, Nb, Ta, R va g. niz dorad. Aksar agregathoi donador …

ShELF (angl, shelf), tunukobai materiki, hamvorihoi zeriobii atrofi materikhost, ki qad-qadi sohilhoi bahru uqyonusho tul kashidaand va sokhti geologiashon niz bo khushki yak khel ast. Chuqurii kanori Shelf odatan 100—200 m, vale dar baze joyho (mas., dar khamii Kurili Janubii b. Okhota) to ba 1500—2000 m merasad, bari Shelf to …

MAYDONI SAMTHO, majmui nuqtahoi hamvorii khOu, ki dar har yaki on samti muayyane doda shudaast va in samt odatan bo yorii khatcha yo tirjai az hamin nuqta guzaranda ishorat karda meshavad. Agar muodilai differeisialii u’ = j(x, u) doda shuda boshad, dar har yak nuqtai (*0, I/o)-i yagon sohai hamvorii …

MAYDONI SKALYaRI, sohaest, ki dar on ba har yak nuqtai R yagon adad (skalyar)-i a (R) aloqamand ast. Ba tavri matematiki Maydoni skayariro dar sohai G bo doda shudani funksiyai skalyarii a (R)-i in soha muayyan mekunand. Maydoni haroratii jismi garmkardashuda, maydoni rushnoi, maydoni zichii massaho misolhoi Maydoni skayari meboshand. …

MAYDONI ELEKTRII ZAMIN, maydoni elektrii tabiii ganristasionarii qishri Zamin. Maydoni elektrii Zamin dar natijai ba maydonhoi elektrii regionali zam shudani maydonhoi sershumori lokali ba vujud meoyad. Tabiati maydonhoi regionali (maydonhoi elektrotelluri) holo aniq muqarrar nashudaast. Mushohidaho nishon medihand, ki tagyiryobii in maydonho ba variasiyahoi maydoni magnitii Zamin (nig. Magnetizmi Zamin), …

MAYDONI ELEKTROMAGNITI, maydoni fizikii zaryadhoi elektrii mutaharrik. Maydoni elektromagnitiro elektrodinamikai klassiki va elektrodinamikai kvanti meomuzad. Khosiyati dukhela (mavji va diskreti) dorad. Kvanti Maydoni elektromagnitiro foton menomand. Asosguzori nazariyai Maydoni elektromagniti J. K. Maksvell meboshad. Maydoni elektromagniti dar har nuqtai fazo bo 2 buzurgi: vektori shiddatnokii maydoni elektri (E) va vektori …

«ABUMUSLIMNOMA», yake az nakhustin asarhoi nasri omiyonai forsi- tojikist. Az nigohi navi adabi (janr) in asar dostoni razmiyu tarikhi buda, padidahovu ruydodhoi ham voqeivu ham khayoliro faro giriftaast. Qahramoni markazii dos­ton shakhsi tarikhi, peshvoi shurishi ziddi Khilofati Umaviyon Abumusli­mi Khurosonist. Dar miyonai asri 8 dar sarzaminhoe, ki mardumi eroninajod, az …

ShAKhS, yake az kategoriyahoi grammatikii fel ast, ki bo kategoriyaya shumora yakjoya istifoda meshavad. Vositahoi grammatikii ifodai Q1. va shumora bandakhoi feli va khabari meooshand. Fel se Shakhs dorad. Shakhsi yakumi tanho va jam—guyanda (man, mo, moyon), Shakhsi duyumi tanho va jam — shunavanda (tu, shumo, shumoyon) va Shakhsi seyumi …

ShARQShINOSI, orientalistika, ilmest, ki tarikh, iqtisodiyot, zabonho, adabiyot, etnografiya, sanat, madaniyat, adyon, falsafa, osori madanii moddi va manavii Sharqro ba tavri jome meomuzad. Dar dokhili Sharqshinosi sohahoi judogonai regionali: misrshinosi, oshurshinosi, somishinosi, arabshinosi, eronshinosi, turkshinosi, khitoyshinosi, mugulshinosi, hindshinosi, yaponshinosi va g. ba vujud omadaand. Qadimtarii sohai Sharqshinosi eronshinosist, zero yunoniyoni …