Ilm

EFIRHOI MURAKKAB, payvasthoi organiki, hosilahoi kislotahoro guyand, ki dar molekulaashon guruhi gidroksil ON ba baqiyai spirt, enol yo fenol — OR ivaz shudaast, mas., CsHsOCOCHs, C5H„ONO. E. m. analoghoi strukturii namakhoi kislotahoi oksigendor meboshand: dar E. m. joi atomi metallro radikali karbogidridi giriftaast va az in ru, nomenklaturaashon monandand, mas., …

ETIDOLI ShABU RUZ, lahzaeet, ki dar on markazi qursi Oftob hangomi harakati zohirii solonaash az rui ekliptika ekvatori osmoniro meburad. Dar ruzhoi etidol davomati ruz dar tamomi Zamin (gayr az nohiyahoi nazdiqutbi) ba davomati shab taqriban barobar ast. Dar natijai refraksiya va nisbatan kalon budani diametri kunjii Oftob davomati ruz …

ERAI GEOLOGI, fosilai vaqtest dar tarikhi geologii Zamin, ki dar tuli on eratema tashakkul yoftaast. E. g. ba davrahoi geologi taqsim meshavad; yakchand E. g., eoni geologiro tashkil medihad.

ERATEMA dar geologiya, qismati jadvali umumii stratigrafiro guyand, ki on hissai eonotema buda, ba sistemahoi geologi taqsim meshavad. Avvalho dar adabiyoti geologi odatan «guruh» menomidand. S. 1966 geologi amerikoi X. Khedberg istilohi «E.»-ro peshnihod namud, ki on s. 1976 dar SSSR qabul shud. Fosilai vaqt, ki dar muddati on E. …

ERBIYa (lot. Erbium), Eg, elementi khimiyavii guruhi III sistemai davrii D. I. Mendeleev buda, raqami at. 68, massai at. 167,26 ast; yake az lantanoidho.

ABULIYa (az yunoni a-hissachai inkori va bule – iroda), beirodagii ranju- rona, zafi iroda to tamoman gum shudani on, nabudani maylu khohish ba faoliyat. Abuliya ham dar kudakon va ham dar kalonsolon pesh az hama nishonai davrai avvali bemorii ruhi ast. Abualiya hangomi baze bemorihoi ruhi (psi- khozi savdoviyu shizofreniya), …

EPIZOOTOLOGIYa (az epizootiya va …logiya), ilmi veterenariest oid ba sababhoi paydoish, sharoiti paydoshavi va barham khurdani kasalihoi siroyatii hayvonot (yane oid ba qonuniyati jarayoni epizooti) va usulhoi peshgirivu muboriza bar ziddi onho. Tahqiqoti bakteriologii okh. a. 19 ba ilmi E. asos guzosht. E. badi tadqiqoti L. Paster, R. Kokh, I. …

ERG (az lot. ergon —kor), vohidi kor va energiyaro dar Sistemai vahidhoi SGS nomand. Ishorai rusiash erg, baynalkhalqiash — erg; 1 erg =10-* ya

ENEOLIT, davrai az asri sang ba asri birinji guzashtani jamiyatro guyand. Nig. niz Asri sangu mis.

ENERGIYa (az yun. energeia «- tiv sir, faoliyat), buzurgii skalyariest, ki andozai umumii tasiri mutaqobil va harakati hamai shaklhoi materiyaro ifoda mekunad. Baroi tavsifi miqdori tasiroti mutaqobili gunogun va shaklhoi gunoguni ba onho mutobniqi harakat mafhumhoi «E.-i mekhaniki», «E.-i elektromagniti», «E.-i yadroi», «E.-i dokhili», «E.-i khimiyavi» va g. istifoda meshavand. …