ПРОПАГАНДА (лотини propaganda — мавриди интишор кароргирифта, аз propago — интишор менамоям), интишори акида ва гояхои сиёси, фалсафи, илми, бадеи ва гайра, ки ба такомули шуури чамъияти ва баланд бардоштани фаъолияти амалии омма нигаронида шудаанд. Унсурхои асосии просесси Пропаганда субъекти Пропаганда (гурухи ичтимоие, ки Пропаганда манфиати онро ифода мекунад), мазмун, шакл, метод, воситаю усулхои он (радио, телевизион, нашриёт, системаи лексиони ва гайра) ва объекти Пропаганда (аудитория ё умумияти ичтимоие, ки Пропаганда ба онхо дахл дорад) мебошад. Дар маънои нисбатан махдуд Пропаганда як навъя тартибота сиёси ё идеологиро (яъне ба максади ташаккули чахонбини ва тасаввуроти муайяни омма интишори акида, гоя ва назарияро) ифода мекунад. Чавхари Пропагандаи сиёси идеологияи муайяни синфист. Дар чахони имруза ду навъи Пропагандаи ба хам мухолиф — буржуази ва коммунисти вучуд дорад.
Мухаккикони буржуази аксар вобастагии Пропагандаро ба хусусияти идеологияи синфā инкор менамояид. Синфхои хукмрони чамъинти истисмори Пропагандаро воситаи ифодаи манфиати гурухи худ дониста, ба воситаи он манфиатхои синфии худро хамчун манфиати умумиашон медиханд ва асли вокеаро тахриф намуда ба оммаи васеъ гояю назария ва ахбороти бардуруг медиханд.
Ба Пропагандаи буржуази Пропагандаи коммунисти мукобил меистад, ки нуктахои асосии онро К. Маркс ва Ф. Энгелс асоснок карда, ба хаёт татбик намуда буданд. Нуктахои мазкур дар асархои В. И. Ленин, алалхусус «Дустони халк» чист ва онхо ба мукобили сотсиал-демократхо чи гуна мечанганд?», «Программам мо», «Чи бояд кард?», «Дар бораи муносибати партияи коргари ба дин», «Касалии бачагонаи «чаправи» дар коммунизм» ва гайра эчодкорона инкишоф ёфтаанд.
Пропагандаи коммунисти системаи илман асоснокшудан фаъолияти маънавии эчодкардаи Партияи коммунисти мебошад. Партияи коммунисти дар просесси Пропаганда идеология ва сиёсати марксисти-лениниро бо максади маърифатноки, тарбия ва ташкили омма интишор менамояд. Принсипхои асосии Пропагандаи коммунисти аз илми будан, робитаи канданашаванда бо хаёт, ягонагии кори пропагандистию ташкили иборат мебошанд. Вазифахои ичтимоии Пропагандаи коммунистиро робитаи тарбияи коммунисти бо синфи коргар ва хамаи мехнаткашон, пайвастани сотсиализми илми, фаъолияти гоявию назарии партия бохаракати коргари ва фаъолияти дигаргунсозию револютсонии омма, муттахид ва ташкили алокаи мустахками отрядхои миллии харакатхои коргари, коммунисти ва демократи, дар замони сотсиализм бошад, сафарбар намудани фаъолияти револютсонии хамаи синфхо, миллатхо ва гуруххои ичтимоии чамъият, координатсияи амалиёти онхо, мубодилаи тачриба ва ахборот (малака) оид ба масъалаю натичахои мубориза, ифодаи афкори чамъиятии синфи коргар, мехнаткашон ва манфиату талаботи онхо, фош намудани фиребу найранги Пропагандаи буржуазию ревизионисти, интишори хакикат дар бораи чамъияти сотсиалисти ташкил медиханд.
Ташкилотчии Пропагандаи коммунисти Партияи коммунисти, давлати сотсиалисти ва ташкилотхои чамъиятии мехнаткашон мебошанд. Пропагандаи коммунисти яке аз воситахои рохбарии партия ба просесси муборизаи револютсиони, дигаргунсозихои сотсиалистию коммунисти мебошад.
Пропагандаи коммунисти ба баланд бардоштани фаъолии оммаи мехнаткашон ва хар як шахс равона шуда, онхоро ба сохтмони амалин сотсиализм ва коммунизм чалб менамояд. Пропаганда чун просесси интишори гояхои сотсиализми илми дар байни омма ду фазаи нисбатан мустакил ва вобаста бо он ду шакли фаъолият дорад: Пропаганда ва агитатсия. Дар ин холат мафхуми «Пропаганда» ба маънои интишори гоя ва донишхои назари, ки мазмуни асосии идеологияро ифода мекунанд, истифода мешавад. Агитатсия бошад, баёни бештар маъмули яке аз гояхост, ки барои харакати хозира зарур аст. Пропагандаи коммунисти хамон вакт самаранок шуда метавонад, ки афкори чамъияти, рухияи омма ва тагйири доимии онхоро ба инобат гирад. Ташаккули чахонбинии марксисти- лелинии мехнаткашон, сифатхои баланди гоявию сиёси, нормахои ахлоки коммунисти, таъминнамудани иштироки бошууронаю эчодии хар як шахс дар просесси дигаргунсозии сотсиалистию коммунистии чамъият вазифаи асосии Пропагандаи коммунисти аст (ниг. низ Маорифи партиви). Дарачаи татбики ин максад меъёри самаранокии Пропагандаи коммунисти ва фаъолии ичтимоии омма мебошад.
Ад.: Ленин В. И., Чи бояд кард?, Ас., ч. 5; Материалхои съезди 26 КПСС, Д., 1981; Материалкои Плену ми КМ КПСС 14—15 июни соли 1983, Д., 1983; Дар бораи минбаъд хам бехтар карда- ни кори идеологи ва сиёсию тарбиявй, Д., 1979; Вопросы теории и практики партийной пропаганды, М., 1971; Вопросы теории и методов идеологической работы, в. 1—2, М., 1972—73; Шерко- в и н Ю. А., Психологические проблемы массовых информационных процессов, М., 1973.