Маълумоти охирин
Главная / Чугрофия / Мамнуъгохи «РОМИТ»

Мамнуъгохи «РОМИТ»

«РОМИТ», мамнуъгохест, ки соли 1959 бо максади мухофизати ланд¬шафта табиию хоса, набототу хайвоноти нодири кухсори Точикистон ва гузаронидани тадкикоти хаматарафаи илми барпо шудааст. Дар ихтиёри Комитети давлатии хочагии чангали РСС Точикистон аст. Масохати 16,1 хазор га буда, дар нишебихои чануби каторкухи Хисор, саргахи дарёи Кофарнихон (дар байни шохобхояш Сорбо ва Сардаи Миёна) чойгир шудааст. Аз руи мавкеи маъмури ба райони Орчоникидзеобод (70 км дуртар аз шахри Душанбе) тааллук дорад. Территорияи мамнуъгох дар баландихоя 1176— 3195 м аз сатхи бахр чойгир аст. Иклимаш муътадил. Боришоти солона 650— 1000 мм аст. Одатан барф охирхои ноябр борида, аввалхои апрел об мегардад. Нишебихои миёнакухи мамнуъгохро набототи буттаву дарахт пушидааст; баъзе чойхо санглоху шахсор аст. Аз 2400—2600 м баландтар релеф тагйир бфта, бештар на¬бототи субалпи ба назар мерасад.

romit1
Набототи мамнуъгох асосан аз фаркзор иборат аст. Кисми поёни мамнуъгохро тилохзор (экзохорда) ва кисми болои онро настаранзор фаро гирифтааст. дар нишебихо (1200—2000 м) бодомзор, баъзан чилонзор, тутум, тур вомехурад. Чо- чо зарангу дулона, баъаан ноку пис¬та месабаад. Дар махалхои баландкухи мамнуъгох арча вомехурад. Дар баъзе чойхои шахсори сохили рости дарёи Сардаи Миёна дарахти нодиру худруи савр (Biota orientalis) меруяд. Сохилзои дарёро дарахтони пахнбарги чормагз, фарк, чинор ва гайра ишгол кардаанд. Кад-кади рудхои кухи дарахтони резабарги тус ва сафедор месабзанд. Дар баъзе чойхо буттахои тугайзор — газ, табалгу, бед, гохе чигдаву хори ангат мавчуданд. Дарахои пахлуии «Ромит» паттазорхои мушкилгузар (омехтаи чанд намуди иргай ва дулона) доранд. Марминчон, настаран, мушол ва дар мавзеъхои кушод зирк бисёр аст.
Хайвоноти мамнуъгох хеле гуногун аст. Дар дарёхои он яке аз мохихои пуркимат гулмохи (вазнаш то 3 кг) зиндаги мекунад. Аз хайвоноти хазанда сагмор, гурза, инчу¬нин тирмор ва калтакалосхои гуногун хастанд. Ба чангали кухсори мамнуъгох барои лонагузори паррандахои бисёр парида меоянд. Махсусан заргулдори хинди, пашшахурак ва гайра чолиби диккатанд. Паррандахои шикорбоби мамнуъгох мурги (кабки) хилол ва кабки дарист. Дар шахсорхо кафтархои ёбои гирд меоянд ва тобистон дар арчазорхо варашон бисёр мешаванд. Дар саргахи дарахои пахлуи хирси малла, дар чойхои сершах ё маргзорхои субалпи галаи нахчир вомехурад. Дар рудхои кухии «Ромит» хайвони нодири муинадор — сагоби сокин шудааст. Дар мамнуъгоз рубох, кашкалдок ва чайра вомехурад. Гурс бисёр аст. «Шоди даррандахои баландкух»-и Точикистон — шерпаланг (ирбис) нодир аст.
Солт 1961 ба «Ромит» аз мамнуъгохи «Полвонтугай» чанд cap гавазни бухорои — холгул оварда буданд, ки ба шароити махал хуб мутобик шу¬дааст. «Ромит» гушаи зебоманзари табиати кухсори Точикистон буда, на¬бототу хайвоноти нодир ва ахамияти калони илмиву амали дорад. Тасвирро ниг. дар сах. 272—273.
Ад.: Сапожников Г. Н., Рацио¬нальное использование и охрана при¬родных богатств Таджикистана, Д., 1967; х а м о н му а л л., Заповедники Таджикистана, д., 1979; Акульшина И. П., Краткий очерк растительности заповедника «Рамит» (Таджикистан), «Вестник ЛГУ», 1976.
Г. Я. Сапожников,
Ю. И. Молотковский.
, мамнуъгохест, ки соли 1959 бо максади мухофизати ланд¬шафта табиию хоса, набототу хайвоноти нодири кухсори Точикистон ва гузаронидани тадкикоти хаматарафаи илми барпо шудааст. Дар ихтиёри Комитети давлатии хочагии чангали РСС Точикистон аст. Масохати 16,1 хазор га буда, дар нишебихои чануби каторкухи Хисор, саргахи дарёи Кофарнихон (дар байни шохобхояш Сорбо ва Сардаи Миёна) чойгир шудааст. Аз руи мавкеи маъмури ба райони Орчоникидзеобод (70 км дуртар аз шахри Душанбе) тааллук дорад. Территорияи мамнуъгох дар баландихоя 1176— 3195 м аз сатхи бахр чойгир аст. Иклимаш муътадил. Боришоти солона 650— 1000 мм аст. Одатан барф охирхои ноябр борида, аввалхои апрел об мегардад. Нишебихои миёнакухи мамнуъгохро набототи буттаву дарахт пушидааст; баъзе чойхо санглоху шахсор аст. Аз 2400—2600 м баландтар релеф тагйир бфта, бештар на¬бототи субалпи ба назар мерасад.
Набототи мамнуъгох асосан аз фаркзор иборат аст. Кисми поёни мамнуъгохро тилохзор (экзохорда) ва кисми болои онро настаранзор фаро гирифтааст. дар нишебихо (1200—2000 м) бодомзор, баъзан чилонзор, тутум, тур вомехурад. Чо- чо зарангу дулона, баъаан ноку пис¬та месабаад. Дар махалхои баландкухи мамнуъгох арча вомехурад. Дар баъзе чойхои шахсори сохили рости дарёи Сардаи Миёна дарахти нодиру худруи савр (Biota orientalis) меруяд. Сохилзои дарёро дарахтони пахнбарги чормагз, фарк, чинор ва гайра ишгол кардаанд. Кад-кади рудхои кухи дарахтони резабарги тус ва сафедор месабзанд. Дар баъзе чойхо буттахои тугайзор — газ, табалгу, бед, гохе чигдаву хори ангат мавчуданд. Дарахои пахлуии «Ромит» паттазорхои мушкилгузар (омехтаи чанд намуди иргай ва дулона) доранд. Марминчон, настаран, мушол ва дар мавзеъхои кушод зирк бисёр аст.
Хайвоноти мамнуъгох хеле гуногун аст. Дар дарёхои он яке аз мохихои пуркимат гулмохи (вазнаш то 3 кг) зиндаги мекунад. Аз хайвоноти хазанда сагмор, гурза, инчу¬нин тирмор ва калтакалосхои гуногун хастанд. Ба чангали кухсори мамнуъгох барои лонагузори паррандахои бисёр парида меоянд. Махсусан заргулдори хинди, пашшахурак ва гайра чолиби диккатанд. Паррандахои шикорбоби мамнуъгох мурги (кабки) хилол ва кабки дарист. Дар шахсорхо кафтархои ёбои гирд меоянд ва тобистон дар арчазорхо варашон бисёр мешаванд. Дар саргахи дарахои пахлуи хирси малла, дар чойхои сершах ё маргзорхои субалпи галаи нахчир вомехурад. Дар рудхои кухии «Ромит» хайвони нодири муинадор — сагоби сокин шудааст. Дар мамнуъгоз рубох, кашкалдок ва чайра вомехурад. Гурс бисёр аст. «Шоди даррандахои баландкух»-и Точикистон — шерпаланг (ирбис) нодир аст.
Солт 1961 ба «Ромит» аз мамнуъгохи «Полвонтугай» чанд cap гавазни бухорои — холгул оварда буданд, ки ба шароити махал хуб мутобик шу¬дааст. «Ромит» гушаи зебоманзари табиати кухсори Точикистон буда, на¬бототу хайвоноти нодир ва ахамияти калони илмиву амали дорад. Тасвирро ниг. дар сах. 272—273.
Ад.: Сапожников Г. Н., Рацио¬нальное использование и охрана при¬родных богатств Таджикистана, Д., 1967; х а м о н му а л л., Заповедники Таджикистана, д., 1979; Акульшина И. П., Краткий очерк растительности заповедника «Рамит» (Таджикистан), «Вестник ЛГУ», 1976.
Г. Я. Сапожников,
Ю. И. Молотковский.

Инчунин кобед

Дехаи САЪДИИ ШЕРОЗИ

САЪДИИ ШЕРОЗИ, дехаест дар Совети посёлкаи Хаёти нави райони Ёвон, вилояти Кургоптеппа. Территорияи совхози «Ёвон-6». …