ТИМИРЯЗЕВ Климент Аркадевич (3. 6. 1843, Петербург —28. 4. 1920, Москва). табиатшиноси-дарвинист, яке аз асосгузорони мактаби илмии рус дар сохаи физиологияи растанихо, аъзокоррспонденти Академияи Фанхои Россия (аъзо-коррспонтенти Академияи Фанхои Петербург аз 1890). Профессор Академияи зироат ва чангалшиноси (1871—92, хозира Академияи хочагии кишлоки Москва ба номи К. А. Тимирязев) ва Университети …

ТИЁНШОНИТ (аз номи куххои Тиёншон), минералест, ки онро нахустин бор соли 1967 геологхои точик В. Д. Дустматов ва В. Ю. Алхазов аз каторкухи Хисор ёфтаанд. Таркиби химиявиаш NаВаМn ТiВ2Si6O20-Сахтиаш 6—6,5; мурт; зичиаш 3290 кг/м3. Рангаш сабзи пистамонанд; чилояш шишагун. Дар рагхон пегматити, ки массиви сиенитхои ишкориро бурида гузаштаанд, хамрохи минералхои …

ТИМОЛ, 3-окси-1метил 4 изопропил- бензол, СНз (С6Н3) (С3Н7) ОН, кристалли берангест. t гуд. 51,5°С, 1 чуш. 232,9°С. Дар халкунандахои органики хал мешавад; дар об хал намешавад. Тимол дар баъзе равганхои эфири мавчуд аст. Дар саноат Тимолро аз м-крезол (СНзС6Н4ОН) ва пропилен (СНз – СН = СН2) хосил мекунанд. Тимол хамчун …

ТИЛАВОВ Бозор (таваллуд 25. 2. 1932, Панчакент), фольклоршиноси советии точик, доктори илмхои филология (1975). Аз оилаи дехкон. Аъзои КПСС аз соли 1955. Шуъбаи тарчумаи бадени факултети таъриху филологияи Университети Давлатии Точикистонро хатм кардааст (1956). Муаллими Университети Давлатии Точикистон (1956—58) буд. Ходими хурди илми (1961—63) ва ходими калони илмии шуъбаи фолклор …

ТИМОР (Timor) чазираест дар галачазираи Малай. Масохаташ кариб 34 хазор км2. Тимор дар байни чазирахои Зонди Хурд аз хама калонтарин аст. Релефаш асосан кухист; баландиаш то 29М м. Вулконхои лойфишон дорад. Иклимаш субэкватории муссони; харорати хаво дар сохилхо тамоми сол 25—270С. Боришоти солона 1500 мм. Саваннахои баландалаф, китьахои алохидаи бешахои …

ТИРМИЗ, шахр, маркази вилояти Сурхондарёи Ресспубликаи Совети Сотсиалистии Узбакистон. Дар сохили рости дарёи Аму вокеъ аст. Стансияи рохи охан, бандари дарёи. Аэропорт дорад. Пули руи дарёи Аму Тирмизро бо бандари Хайратон (Афгонистон) мепайвандад. Ахолиаш 61 хазор нафар (1982). Шахр заводхои пахтатозакуни, ширу гушт, институти педагоги, театр, музеи кишваршиноси дорад. Дар …

ТИМОФЕЕВ-РЕСОВСКИЙ Николай Владимирович (20. 9. 1900, Москва), биологи совети; яке аз асосгузорони генетикаи радиациони, биогеосенология ва биологияи молекулави. Асархои асосиаш ба генетика, радиобиология, биогеосенология ва назарияи эволюциони оиданд. Тимофеев-Ресовский (хамрохи М. Делбрук) якумин модели биофизикии сохти генро ба вучуд оварда, роххои тагйири онро пешниход кардааст. Аъзои президиуми Чамъияти умумиитифокии генетикхо …

ТИЛАК Балгангадхар (23. 7. 1856, Ратнагири, Махароштра — 1. 8. 1920, Бамбай), яке аз рохбарони каноти демократии харакати миллии озодихохии Хинд, олим, Хукукшинос. Фаъолияти чамъиятию сиёсиаш аз солхои 70 сар шудааст. Аз соли 1884 ба нашри газетаи «Махратта» ба забони англиси ва «Кесари» ба забони маратххи (хар ду газета дар …

ТИЛИСМ (араби)» яке аз кадимтарин тасаввуроти афсонави ва амалиёти сохириро гуянд. Тилисм аввал дар Шарк ба вучуд омада, сипас ба мамлакатхои Гарб густариш ёфтааст. Дар ахди кадим кохинон тилисмбанди мекарданд. Онхо муътакид буданд, ки Тилисм ба мавкеи саёрахо вобастаги дорад. Тилисмро хамчун воситаи сехр ба умеди тавонгари, тандурусти озод шудан …

ТИЛЛО (лотини Аurum) Аu, элементи химияви аз гурухи 1 системаи даврии Менделеев: раками атоми 79, массаи атоми 196, 9665. Тилло металли вазнини рангаш зард аст. Як изотопи собити 197Аu дорад. 195Аu (Т1/2 = 185 руз) ва 198Аu (Т1/2 = 2,686 руз) изотопхои радиоактиви нисбатан мухими Тилло мебошанд. Тилло аввалин металли …