ТИБЕТИХО (худ пёба гуянд), халкест, ки асосан дар Хитой (раёни мухтори Тибет, музофотхои Гансу, Циихай, Сычуан, Юннан), кисман дар Хиндустон, Непал, Бутан зиндаги мекунад. Тибетихо вобаста ба махалли истикоматашон амдона (Цинхай), камба ё кхампа (Сичуан ва нохияхои хамсояи Тибет) ва гайра ном гирифтаанд. Шумораашон такрибан 4,5 млн нафар (1978). Тибетихо …

ТИН пули мандаи руси, ки ба 1/100 хиссаи сум баробар аст. Бори аввал дар миёнаи солхои 30 асри 16 аз нукра сикка зада шудааст. Дар асрхои 16—17 Тинро бештар новгородка (номи тангаи нукрагии Москва) меномиданд. Соли 1704 Пётри I Тини мисиро ба муомилот дохил кард. Аз соли 1718 сикказании Тини …

ТИББИ АВИАСИОНИ, тибби хавонаварди, як кисмати тибро гуянд, ки фаъолияти мутахассисони сохаи авиацияро омухта, барои баланд бардоштани кобилияти кори, бехатар намудани парвоз ва бардамию солимии онхо тадбирхои судманд меандешад. Тибби авиасиони аз физиологияи авиасиони (асоси назариявии Тибби авиасиони), гигиенаи авиасиони, токсикологияи авиасиони, психологияи авиасиони, биохимияи авиациони, экспертизаи тиббии хавонавардон ва …

ТИБИТ, 1) як навъ пари парранда ва тори махини пашми хайвоноти ширхор, ки барои танзими гармии бадани хайвонот хизмат мекунад. Тибити паррандахои болиг одатан дар зери пархо, вале дар баъзеашон (масалан, калмург) дар сару гардан (дар берун) мебарояд. Баъзе паррандахо (масалан, пинггвинхо) Тибит надоранд. Тибитро ба болишт меандозанд, инчунин барои …

ТИНГ (Тing) Сэмюэл (таваллуд 1936) физики америкои. Соли 1962 дар Университети Мичиган унвони докториро сохиб шуда, дар Ташкилоти европои оид ба тадкикоти ядро (Женева) ва Университети Колумбия кор кардааст. Аз соли 1967 профессори Институти технологии Массачусет. Соли 1974 заррахои элементарии вазнини навъи навро кашф карда, Лауреати Мукофоти нобели (1976).

ТИР (хозира Сур дар Лубнон), шахр — давлати кадимии Финикия дар сохили шаркии бахри Миёназамин. Дар хазораи 4 то мелод бунёд ёфтааст. Дар хазорахои 3—2 то мелод маркази мухимми хунарманди ва тичорат ба шумор мерафт. Давраи нашъунамояш хамчун шахрдавлат дар хазораи 1 то мелод буд.

ТИБРИЯТ (араби — нобудшави), себорея, як навъ бемори пустро гуянд. Хангоми Тибрият дар кисми муйноки сар бисёр пулакчахои сафеду хокистарранг пайдо мешаванд. Бештар дар давраи балогат ба вучуд меояд. Пайдоиши Тибрият ба ихтилоли асабиву эндокрини ва дар натичаи он вайрон шудани кори гуддахои чарби вобаста аст. Тибрияти ракик (аз бисёр …

ТИННИН, аждахо, бурчест дар Нимкураи шимолии осмон-ситораи бурчи Тиннин Этамин ном дорад, ки тобишашон ба 2,2 кадри ситоравии зохири баробар аст. Астрономи англис Ч. Брадел координатхои хамин ситораро мунтазам тадкик карда, соли 1725 ходисаи аберрацияи рушноиро кашф намуд. Мавриди мусоиди мушохида моххой март-май. Аа худуди СССР тамоми сол дидан мумкин …

ТИББИ КАЙХОНИ, як кисмати илми тибро гуянд, ки таъсири парвози кайхониро ба саломати ва кобилияти кории одам меомузад, талаботи тиббиро ба системаи таъмини зиндагони ва идораи аппаратхои кайхони, усулхои интихоб ва тайёр намудани кайхонавардон мутобик месозад ва чорахои пешгири ва муоличаи беморихои аз таъсири парвози кайхони сарзанандаро мукаррар менамояд. Тибби …

ТИРОЗИН, аминокислотаи буйдор. Ба таркиби бисёр сафедаю пептидхо (казеин, инсулин ва гайра) дохил мешавад. Аз сабаби дар об бадхалшаванда буданаш аз гидролизатхои сафеда бо осони чудо кардан мумкин аст. Аз Тирозин дар организми хайвоноту одам гормонхои гадуди сипаршакл, адреналин ва моддахои дигар, дар баъзе растанихо алкалоидхо (морфин, кодеин ва гайра) …