ТИРИСТОР (аз юнони thura — дар, даромад ва резистор), асбоби ним нокилиест, ки дар асоси монокристалли сохташ чоркабатаи намуди р-п-р-п сохта шудааст; хусусияти вентили электрии идорашавандаро дорад. Тиристор барои шиддат ва чараёнхои гуногун сохта мешавад.

ТИРМИЗАКТЕППА, ёдгории археологии мансуб ба асрхои 7—8 дар канори гарби пос. Шахристони раёни Уротеппаи вилояти Ленинобод. Солхои 1957 ва 1960 омухта шуд. Бино аз хишти хом (50X25X10 см) ва похса сохта шудааст. Тирмизактеппа дар болои теппаи баланди сохили Каттасой чой гирифтааст. Дар ибтидо хамчун пункти дидбони ва истикоматгохи аскарон бино …

ТИМПАНИЯ (аз юнони tympanon — накора, табл), як навъ касалии чорвои жовандаро гуянд, ки дар натичаи аз хад зиёд хурдани хуроки зуд туршанда руй медихад ва аз гази гуншуда шиками чорво дам мекунад. Тимпания шадид ва музмин шуда метавонад. Сабаби Тимпанияи шадиди аввалин: аз хад зиёд (махсусан баъди борон ва …

ТИПОМОРФИЗМИ МИНЕРАЛХО, вобастагии гинетикии чихатхои хос ва аломатхои минералхост (масалан, намуди зохири, махсусиятхои таркиби химияви, баъзе хосиятхои физики ва гайра). Типоморфизми минералхоро барои муайяи кардани дарачаи маъданнокии чинсхои кухи, чустучуи конхои маъдан ва гайра истифода мебаранд. Мафхуми Типоморфизми минералхоро соли 1931 А. Б. Ферсман дар минералогия чоп кардааст.

ТИБЕТ, Тибат, (кухсори Тибет), кухсорест дар Осиёи Марказй, асосан дар Хитой. Масохаташ кариб 2 млн км3, баландиаш аз 4—5 хазор то 6— 7 хазор метр. Аз Гарб бо каторкуххои Карокурум, аз Шимол бо куххои Кунлун, аз Шарк бо куххои Сино-Тибет (баъзан хамаи ин системахои кухи ба Тибет хамрох карда мешаванд), …

ТИМСОХ, тимсоххо (Сrocodylia) як гурух хазандахои обиро гуянд; дарозиашон 2—7 метр. Сар ва танашон пахн, фукашон дароз ва пойхояшон ниобатан кутохи гафс; сурохии бини ва гушашон бо клапанхо руст шудааст. Пусташон гафс мебошад. Тахтапушт, шикам ва думашон бо сипархои шохин пушида шуда, магзи сар, узвхои босира ва сомеашон хеле нагз …

ТИР, афзори чангиест, ки аз чуб сохта шуда, дар нугаш пайкон мешинонданд ва ба воситаи камон ба нишон мерасонданд. Баъди таракки кардани яроки оташфишони гулулахои тупу туфангро низ Тир мегуфтаги шуданд. Иншооти спортиеро низ гуянд, ки аз аслихахои пневматики ба хадаф Тир мопаронанд.

ТИРМОР (psammophis Jineolatus), мори безахрест аз оилаи Colubridae. Танаш борики дароз (то 120 см), пулакчахояш хамвор, гавхараки чашмаш гирда, рангаш хокистарии кабудтоб ё буртоб; дар сар ва тахтапушташ чор рахи хокистарранги тира, якто рахи равшан ва ду рахи сафед дорад. Тирмор дар биёбону нимбиёбонхои явшонзор ва доманакуххои зардхоки Осиёи Пеш …

ТИМУС, нигаред Чогар.

«ТИББИ АВРАНГШОХИ» «Тибби Аврангзеб», асари табиб ва донишманди точикзабони Хиндустон (асри 17) Дарвеш Мухаммад Хаким Амнободи, ки ба Аврангзеб тухфа шудааст. «Тибби Аврангзеб» нахустин асарест, ки дар он муаллиф хангоми баёни хар як мавзуи ба ки ё он масъалаи тибби амали ё назари дахлдор аввал тибби форсу арабро нисбатан пурра …