Jumhurii TUNIS

TUNIS, Respublikai Tunis davlatest dar shimoli Afrika. Masohatash 164,2 hazor km2. Aholiash 6,9 mln nafar (1963); asosan arabhoi Tunis Zaboni rasmi—arabi. Ba dini islom etiqod dorand. Poytakhtash shahri Tunis. Az jihati mamuri ba 18 viloyat taqsim shudaast. Sardori davlat — prezident. Organi olii qonunbaror — Majlisi milli. Hududi Tunisro hamvorihoi nazdisohili, qismi sharqi kuhhoi Atlas va qismi shimoli Sahroi Kabir ishgol kardaand. Iqlimash subtropikii bahrimiyona zamini, dar janub tropikii biyobonist. Harorati miyonai yanvari dar shimol 10°S, dar janub 21°S, iyul mutanosiban 26 va 33°S. Borishoti solona az 100 mm to 1000 mm (az janub ba shimol toraft ziyod meshavad). Dar kuhho beshaho (az jumla pukbulut) mavjudand.

Taqriban dar asri 12 to melod dar hududi Tunis qasabahoi finiqiho paydo shudand, ki yake az qasabahoi kalontarin Karfagen bud. Dar asri 2 to melod rimiyon qismi shimoli sharqi Tunisro zabt kardand, to miyonai asri 1 boshad tamomi Tunis ba ikhtiyori rimiyon guzasht. Az asri 5 dar zeri hokimiyati vandalho va sipas Vizantiya bud. Az avvali asri 8 dar hayati Khilofati arab va az soli 800 davlati mustaqil ast. Soli 909 dar Tunis davlati Fotimiyon barpo shud. Solhoi 1160—1229 dar hayati davlati mahadiyon bud. Solhoi 1229— 1574 dar Tuns Hafsiyon hukmroni mekardand. Solhoi 1574—1881 dar hayati imperiyai Usmoniya; az soli 1591 Tunisro amalan deyhoi tunis, 1612—1702 beyhoi sulolai Murodidiyon va az soli 1705 beyhoi sulolai Husayniyon idora mekardand. Solhoi 1881—1956 Tunis protektorati Fransiya va az noyabri 1942 to mayi 1943 dar zeri istiloi qushunhoi Italiyayu Germaniya bud Partiyai Kommunistii Tunis (tasisash 1939) bar ziddi fashistoni istilogar muboriza burd. Badi Jangi duyumi jahoni muoorizai milliyu ozodikhohonai khalqi Tunis, ki ba on partiyai «Dusturi Nav» rohbari mekard, avj girift. 20 marti 1956 istiqloliyati Tunis elon shud, az 25 iyuli 1957 Tunis— respublika. Az soli 1956 Tunis bo SSSR aloqai diplomati dorad.
Asosi iqtisodiyoti Tunis khojagii qishloq va sanoati istikhroji madani kuhi (fosforit, ieft, madani ohan, madani polimetalli) ast. Galladona (gandum, jav, juvorimakka va gayra), sabzavot mekorand; tok va zaytun parvarish mekunand. Gov, gusfand, buz, ushturro beshtar meparvarand. Mohigiri niz taraqqi kardaast. Korkhonahoi sanoati bofandagi, khurokvori, adviyot, metalurgi, korkardi metall va khimiya mavjud ast. Tuli rohi ohan 2,2 hazor km, rohi avtomobilgard ziyoda az 52 hazor km. Bandarhoi asosiash: Sakhira, Sfaqs. Ba khorija fosforit, neft, ravgani zaytun, madan, mashrubot mebarorad. Shariki asosii tijoratiash — Fransiya. Vohidi pul — dinori tunisi.