TEKTONIKA

TEKTONIKA (az yunoni tektonicoz — mansubi sokhtmon), geotektonika, yak sohai geologiyaro guyand, ki inkishofi strukturai qishri Zamin va az tasiri harakathoi tektoniki tagyir yoftani on, inchunin deformasiyahoi ba taraqqii kullii Zamin vobastaro meomuzad. Dar bobi manidodi deformasiya va harakati qishri Zamin du farziyai geologi hast, ki yakero fiksizm va digarero mobilizm menomand.

Neotektonika fasli makhsusi tektonika meboshad. Dar zaminai tektonika va seysmologiya seysmotektonika ba vujud amadaast. Tektonika ahamiyati kaloni amali doshta, justuju va inkishofi samarabakhshi sarvathoi tabiatro tamin mekunad. Joygirshavii umumii mintaqahoi madandor, havzahoi angisht va gayra ba taqsimoti unsurhoi kaloni qishri Zamin vobastaand. Dar vasti sokhtmoni inshoothoi gunoguni obyor (obanborho, stansiyahoi elektrii obi va gayra) malumotho dar borai strukturai qabathoi boloii qishri Zamish va doir ba shiddatyobii harakathoi navtarini tektoniki ba nazar girifta meshavand.

Dar SSSR tadqiqoti tektoniki dar Instituti fizikai Zamini Akademiyai Fanhoi SSSR, Instituti tektonika va geofizikai Shubai sibirii Akademiyai Fanhoi SSSR, Instituthoi geologiyai Akademiyai Fanhoi respublikahoi ittifoqi, instituthoi tadqiqoti ilmii Vazorati geologiyai SSSR, Vazorati sanoati neft va gayra guzaronida meshavad. Komiteti bayniidoravii tektoniki ba kori hamai in muassisaho nazorat karda, jurnali «Geotektonika»-ro nashr menamoyad.

Tektonikai hududi Tojikiston niz ba tavri kofi omukhta shudaast. Ba in kor shubai Geologiyai regionali va bo tadqiqi harakati navtarini tektoniki shubai Neotektonikai Instituti geologiyai Akademiyai Fanhoi RSS Tojikiston mashguland. Dar omukhtani tektonikai terrt. respubika olimon — akademiki Akademiyai Fanhoi RSS Tojikiston S. A. Zakharov, azojkorrspondenti Akademiyai Fanhoi RSS Tojikiston M. M. Kukhtikov, nomzadi ilmhoi geologiya va mineralogiya A. M. Boboev va digaron hissaguzori kardaand.