MUNOSIBATHOI JAMIYaTI, robitahoi mukhtalifi bayni guruhhoi ijtimoi, sinfho, millatho, ki dar rafti hayot va faoliyati iqtisodi, siyosi, ijtimoi va manavii onho ba miyon meoyand. Munosibathoi jamiyati dar robitai mutaqobili dialektiki bo munosibathoi shakhsii odamon vujud dorand. Tasiri mutaqobili. Munosibathoi jamiyati jihathoi muhimi munosibathoi shakhsiro muayyan menamoyad. In du shakli munosibatro omekhta namudan, az jihati nazariyavi beasos va amalan zararnok ast. Karl Marks va Fridrikh Engels . Munosibathoi jamiyatiro avvalin bor materialistona tabir namudaand. Marksizm az nuqtai nazari ilmi isbot kardaast, ki qonuni asosii sistemai Munosibathoi jamiyati ba tarzi istehsoli nemathoi moddi vobasta ast.
Odamon barobari istehsoli nemathoi moddi Munosibathoi jamiyatii khudro niz tashakkul medihand. Dar chunin prosess shaklhoi Munosibathoi jamiyati — iqtisodi, ijtimoi, siyosi, manavi, huquqi, akhloqi va gayra ba vujud meoyand. Materializm majmui Munosibathoi jamiyatiro ba moddi (bazis) va ideologi (nadstroyka) judo menamoyad. Dar inkishofi hayoti jamiyati munosibathoi moddiyu iqtisodi va istehsoli roli halkunanda mebozand. Munosibathoi moddi nisbat ba munosibathoi ideologi muqaddam buda, mavjudiyati onhoro muayyan menamoyand. Munosibathoi moddi novobasta ba shuuri jamiyati vujud dorand. Zero Munosibathoi jamiyatii odamon dar prosessi istehsolot va takroristehsol be khohishi yakdigar tashakkul meyoband. Yak qator shaklhoi Munosibathoi jamiyati baroi hamai formasiyahoi jamiyati yakkhela ast. Munosibathoi jamiyatie, ki boisi shikasti ukladi jamiyati va guzarishi yak formasiyai jamiyatiyu iqtisodi ba digarash megardand, khususiyati revolyutsioni dorand. Munosibathoi jamiyati az rui khususiyatashon antagonisti va gayriantagonisti meshavand. Khususiyati antagonistii Munosibathoi jamiyati ba molikiyati khususi budani vositahoi istehsolot asos yofta, ba sohahoi gunoguni hayoti jamiyat va digargunsozihoi on tasiri manfi merasonad. Antagonizmi Munosibathoi jamiyati dar natijai mahvu nobud kardani molikiyati khususi va sinfhoi istismorkunanda az bayn rafta metavonad. Jamiyati sotsialisti, ki ba molikiyati jamiyati asos yoftaast, tipi sifatan navi Munosibathoi jamiyatiro tajassum menamoyad. Munosibathoi jamiyatii sotsialisti dar asosi plan, fahmishi ilmii mohiyatu qonunhoi progressi hayoti ijtimoi tashakkul va inkishof meyobad. Az in ru, ba Munosibathoi jamiyatii kommunisti tadrijan tabdil yoftani Munosibathoi jamiyatii sotsialisti yak amri qonun ast.
Adabiyot: Asoshoi falsafai marksisti-lenini, Dushanbe, 1976; nigared ba adabiyot. maqolai «Materializmi tarikhi», «Bazis va nadstroyka».
Z. Mirzoev.