METAFIZIKA

METAFIZIKA, ilmi barin, mobaduttabia, 1) «ilmi» falsafiest, ki prinsiphoi favquttabiii hastiro meomuzad. Istilohi «Metafizika» ba tavri suni paydo shudaast. Kitobdori kitobkhonai sh. Iskandariya Androniki Rodosi (a. 1 to m.) asarhoi Arasturo az rui mazmun tanzim kardany shuda, kitobhoi uro oid ba «navhoi avvalini mavjudot» — «Meta la physika» («badi fizika») nomid. Khudi Arastu ilmi dar in kitobho bayonshudaro «falsafai nakhust», «ilm dar borai yazdon», bazan «hikmat» menomid. Dar falsafai burjuazii Garbi muosir istilohi «Metafizika» aksaran hamchun murodifi falsafa istifoda meshavad. 2) Metodi falsafiest, ki bar khilofi dialektika inkishofi sifati, khud az khud inkishof yoftani ashyo va hodisahoi olami moddiro inkor karda, tagyiroti miqdorii onhoro etirof mekunad. Har du mafhumi boloii Metafizika sayri tarikhi dorad. Chunonchi, Metafizika dastavval hamchun «ilm» dar borai moyai hamaguna mavjudot paydo shuda, badtar dar zimni tabiatshinosii asri 17 ba metodi ziddidialektiki tabdil yoftaast. Avvalin bor Metafizikaro G. Gegel dar shakli idealisti ba sifati metodi tafakkuri ba dialektika mukholif istifoda burdaast. K. Marks, F. Engels na V. I. Lenin az jihati ilmi beasosii metodi metafizikii tafakkurro sobit namudaand.