EMPIRIZM

EMPIRIZM (az yun. empeiria — tajriba), yak ravyayai falsafiro guyand, ki bar khilofi rasionalizm tajribai hissiro manbai yagonai donish meshumorad. Hamchun talimot dar a-hoi 17—18 tashakkul yoftaast. E.-i idealisti (S. Berkli, D. Yum, E. Makh, empirizmi mantiqi) tajribaro bo majmui ehsosot mahdud sokhta, asosi tajriba budani olami obektiviro inkor mekunad. E.-i materialisti (F. Bekon, T. Gobbs, J. Lokk, materialistoni a. 18-i Fransiya) olami berunai obektiviro manbai tajribai hissi mehisobad. Mahdudiyati asosii E. ba darajai mutlaq rasonidani tajribayu donishi hissi va past zadani donishi aqli dar jarayoni marifat meboshad.

Materializmi dialektiki tajribai hissiro manbai donish shumorida, tomomi mazmuni onro az tajriba iborat namedonad va amaliyoti faolonai tafakkurro takid mekunad. Tajribai hissi dar falsafai marksisti sabti passivonai tasiri olami beruna nabuda, prosessi marifatii az jihati ijtimoiyu madani mutobiqshudai amaliyoti faoli subekt ast. Aloqai dialektikii marifati hissi va aqli yake az prinsiphoi asosii gnoseologiyai marksisti meboshad. Nig. niz Nazariyai marifat.