BOLSMAN Lyudvig

BOLSMAN Lyudvig (20.2.1844, Vena – 5.9.1906, Duino), fizikdon-nazariyapardozi avstriyagi, yake az asosguzoroni fizikai omori va kinetikai fiziki. Uzvi AI Vena (1895) va bisyor akademiyahoi jahon. Khatmkardai Universiteti Vena (1866). Professor fizikai nazariyavii Universiteti Grate (1869— 73), professor riyoziyoti Universiteti Vena (1873-76), professor fizikai tajribavii Universiteti Grate (1876— 89). Solhoi 1889-1902 dar Myunkhen, Vena, Leypsig rohbari kafedrai fizikai nazariyavi bud. B. doir ba riyoziyot, me­khanika, hidrodinamika, naza­riyai chandiriyat, nazariyai maydoni elektromagnit, optika, termodinamika va nazariyai kinetikii gazho asarhoi ilmi ejod kardaast. Korhoi ilmii Bolsman doir ba nazariyai kinetikii gazho va az jihati omori asosnok kardani termo­dinamika purarzishand. Bolsman qonuni taqsimoti surathoi molekulahoi gazro, ki J. K. Maksvell yofta bud, umumiyat dod va formulai «taqsimoti Bolsman»-ro muqarrar na­mud. Muodilai asosii nazariyai kinetikii gazho va qonuni taqsimoti molekulahoi gaziro az ruyi impuls va koordinataashon kashf karda, entropiyai silsila (siste­mami fizikiro bo ehtimoliyati holati on aloqamand va khosiyati omorii ibtidoi duyumi termodinamikiro isbot namud (1872). Qaziyaero bo nomi «N-teorema» formulabandi va manidod kardaast, ki asosi nazariyai holati barnagardanda mahsub meshavad. Qonunhoi termodinamikiro ba afkanishot tatbiq namuda, qonuni afkanishoti haroratiro az jihati nazariyavi kashf va bo mulohizahoi termodinamiki mavjudiyati fishori rushnoiro peshgui kardaast. Bo nomi Bolsman dar fizika doimi (sobita)-e nomguzori shudaast (1,38*10²³J/K). Bolsman hamchunin bo tahqiqoti khud dar sohahoi falsafai ilm va metodologiyai ilm ma­ruf ast.    

A. Komili.