Malumoti ohirin
Home / Madaniyat va Sanat / Oini Akbari

Oini Akbari

«Oini Akbari» asari ensiklopedi, talifi Abulfazl ibni Muborak Allomi (vafot soli 1602), olim, tarikhnavis va vaziri Akbarshoh (1556—1605). «Oini Akbari» jildi seyumi tarkibii «Akbarnoma»-i hamon muallif ba shumor meravad. Jildhoi yakum va duyumi «Akbarnoma» ba tarikhi saltanati Akbar to soli 47-umi hukmronii on bakhshida shudaand.

Jildi seyumi in asar az mavzuhoi zerin iborat ast: sokht va tartiboti darbori Akbar va korguzorihoi davlati, malumoti iqtisodi va siyosi, hamchun khazinadori, doruzzarb (korkhonai sikkazani) va pul (diram va dinor), taminot bo ob, khurokpazi va gayra, narkhi ajnosi molho, mevahoi Hinduston, muassisahoi digari darbori: qurkhona, istabl, oini bor (audiensiya), oini fil va asp, khidmatgoron, oini dastmuzd: matlabhoi oid ba sipohdori; oini mansabdori, savoragon va piyodagon, oini suyuggol, oini shikor va gayra; malumot dar borai baze olimon va shoiru navisandagone, ki dar Hinduston zindagi va ejod mekardand bo namunai ashorashon (hamagy 75 shoiru navisandi, az jumla, onhoe, ki az Osiyoi Miena va Afgoniston ba Hind omadaand: Maylii Hiravi, Mushfiqii Bukhoroi, Anisii Shomlu va gayra).

Dar borai korhoi gunoguni mamurii mamlakat oid ba mansabho va vazifahoi mamuri, jadvalhoi daromad az ho­sili nohiyahoi gunoguni mamlakat malumot doda meshavad. Bad tasviri jugrofii Hinduston ovarda shuda, taqsimoti mamurii on, aholi, mablaghoi daromad, mikdori si­poh az har vohidi mamuri, inchunin ashkhosi namoyoni tarikhi va afsonavi, ki dar khoki Hinduston zindagi kardaand, bayon shudaand va solshumorihoi khalqhoi gunogun, rasmu odathoi khalqhoi Hinduston, ilmu fan va sanathoi in mamlakat sharh yoftaand. Dar okhir tarjimai holi muallif ovarda shudaast.

Malumote, ki dar «Oini Akbari» sabt shu­daand, baroi omukhtani khususiyathoi mamuri, ijtimoi, jugrofi, iqtisodi-statistiki, etnografi, ilmi-tarikhi, falsafiyu dini va gayrai davlati Temuriyoni Hind dar nimai duyumi asri 16 ahamiyati favqulodda kalonro dorost. Asar baroi omukhta­ni tarikhi Hinduston sarchashmai tarikhi-ijtimoi va ilmi qobili etimod ast, zero ki muallif onro dar asosi materialhoi rasmi, az on jumla az mahalho, ki makhsus jam shuda budand, inchunin az natiqai mushohidahoi khud navishtaast.

«Oini Akbari» ba zaboni forsi, vale bo sabki hindi navishta shudaast, ki az zaboni tojiki bo khususiyathoi leksiki, morfologi va sintaksisi farq mekunad. Dar asar kalimahoi hindi va urdu farovonand, ki aksariyat istilohi khosi ilmu sanatu kasbu hunaru etnografiyai khalqhoi Hind buda, muodili tojiki-forsi nadoshtaand. Asar ba anglisi tarjuma va chand bor nashr gardid: tarjumai F. Gladvin (F. Gladwin) Kalkutta, 1783—1786; 1898; London, 1777; 1800; tarjuman G. Blochman (N. Blochmann), Kalkatta, 1868, 1894. Chophoi forsi-tojikii on: Dehli 1855 (1272 d.), iborat az se jild, Lakdnav, Navil Kapur, 1892—93 (1310 H.)

Инчунин кобед

SATO

SATO, asbobi musiqii torist, ki bo kamoncha menavozand. Sato dar bayni tojikoi, uzbekho, eroniyon, afgonho …