Malumoti ohirin
Home / Gunogun / BOQIRKhON

BOQIRKhON

imagesBOQIRKhON (1862 mahallai Khiyoboni Tabrez – 1916, Qasri Shirin), yake az sarvaroni nahzati Tabrez (1908— 1909), mulaqqab ba «Solori milli». To inqilobi mashruta (1905—07) ba binokori mashgul bud. Hayoti Boqirkhon dar davrai inqilob bo voqeoti zindagii Sattorkhon marbut ast va in du shakhsiyat ba unvoni du hamrazm yod meshavand. Pas az tabadduloti Muhammadalishohi Qojor bar ziddi nizomi mashruta, parokanda shudani Majlisi Shuroi Milli va shikasti mashrutakhohon dar Tehron (22 iyuni 1907) markazi muqovimati mashrutakhohon ba Tabrez intiqol yoft. Anjumani iyolotii Tabrez az hisobi muborizoni Tabrez bo sarvarii Sattorkhon va Boqirkhon neruhoi harbi tasis namud (sentyabri 1907). Dar tuli yozdah mohi muboriza ba Sattorkhon va Boqirkhon muyassar gardid, ki ne­ruhoi istibdodii shohro bo sarvarii Abdulmajid Mirzo (Aynuddavla) shikast doda, ba aqibnishini majbur namoyand. Aynuddavla Tabrezro dar holati muhosira nigoh medosht, vale Boqirkhon hamvora istodagari mekard. Russiya va Angliya, ki pas az qarordodi soli 1907 har kadom qismate az sarzamini Eronro amalan dar ikhtiyor doshtand, tavofuq kardand, ki bo maqsadi himoyai shahrvandoni khoriji quvvahoi nizomii rus voridi Tabrez shavand va rohi mavoddi khurokiro ba shahri Tabrez kushoyand. Satgor­khon va Boqirkhon az idomai muboriza dast kashida, pas az voridshavii rusho ba konsulgarii Usmoni panohanda shudand (iyuni 1909)

Dar in bayn Tehron az jonibi muborizoni bakhtyori va geloni istilo gardida, ba saltanati istibdodii Mu­hammadalishoh khotima doda shud va hukumati muvaqqati tasis gardid. Rusho baroi khorij kardani Sattorkhon va Boqirkhon az Tabrez mekushidand va Mukhbirussaltana (volii na­vi Ozarboyjon) ba in andesha muvofiq bud, ba daleli in ki onho ba dasturhoi davlat itoat namekardand. Sattor­khon va Boqirkhon bo davati hukumati markazi va tashviqi Mullo Muhammadkozimi Khurosoni ba Tehron vorid shudand. Istiqbole, ki mardumi Tehron az in du qahramoni muborizi Tabrez kardand, to on zamon az khej podshohe ba amal nayomada bud. Sattorkhon va Boqirkhon rasman dar bogi shoh paziroi shudand va dar Kokhi Guliston bo Ahmadshoh muloqot kardand. Baroi Boqirkhon Bogi Ishratobod joyi iqomati rasmi tayin karda shud. Majlisi Shuroi Milli onhoro bo or­den sarfaroz gardonida, baroi har kadom 1000 tumon mohona muqarrar kard.

Dar muborizai bayni etidoliyon va demokratho dar hukumati mashruta bo pushtiboni az guruhi yakum bar zid­di namoyandagoni demokrati Majlis sukhanroni karda, batadrij robitahoi bayni du sardori tabrezi bo Sayyidhasan Taqizoda – rahbari demokratho tira gardid. Saranjom Majlisi Shuroi Milli qaror kard, ki mujohidon dar zarfi 48 soat silohhoi khudro ba hukumat suporand. In amr ba jangi bayni mujohidon va quvvahoi davlati dar iqomatgohi Sattorkhon anjomid va Boqirkhon bo guruhi khud ba sardori milli payvast. Majlis baroi Boqirkhon sesad tumon mohona tayin kard, ki on to okhiri umr ba u pardokht shavad.

Boqirkhon dar ogozi Jangi yakumi jahoni hamrohi guruhi ozodikhohon rahsipori qalamravi Usmoni dar Iroq shud (noyabri 1915), vale badi shikasti Olmon va parokanda shudani ozodikhohon u dar rohi bozgasht ba vatan dar naz­di Qasri Shirin az jonibi Muhammadamini Kurdi Toliboni ba qatl rasonda shud (1916). Badan jasadi Boqirkhon az dehai Muhammadamin ba Tabrez intiqol yoft.

Adabiyot.: Bolshaya sovetskaya ensiklopediya. T. 2, Moskva, 1970;

S. .Husaynov

Инчунин кобед

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni

SADUDDINI HAMMUI Muhammad ibni Juvayni (soli tavallud nomalum — Vafot 1252), yake az namoyandagoni mashhuri …