Maoizm

MAOIZM, («Goyahoi Mao Sze-dun»), jarayoni maydaburjuaziyu millatchigii khilofi marksizm-leninizm, ki solhoi 30 dar Partiyai Kommunistii Khitoy paydo shuda, okhiri solhoi 50 hamchun sistemai aqidahoi mustaqili ideologiyu siyosii ziddi sosializmi ilmi tashakkul yoftaast. Khususiyati Maoizm az on iborat ast, ki talimoti ziddisosialistii «kommunizmi kazarmi» va gegemonizmi buzurgdavlatiro bo iborahoi qalbakii revolyusioniyu marksisti rupush mekunad. Asosi talimoti siyosii Maoizmro shovinizm va antisovetizm tashkil medihad. Dar sezdhoi 9-11 Partiyai Kommunistii Khitoy «goyahoi Mao Sze-dun» ideologiyai rohbarikunandai partiya va davlat elon shuda, dar oinnomai PKKh va konstitusiyai RKhKh darj gardidand.

Manbahoi goyaviyu nazariyavii Maoizm bo ideologiyai millatchigi dar harakati revolyusionii Khitoy aloqamandand, ki ommai asosii onro tabaqahoi qafomondai dehqonon, sinfi korgari visbatai kamshumor va intelligensiyai maydaburjuazi tashkil medihad. Maoizm bisyor aqidahoi mamuli afkori siyosi va falsafii feodali va burjuaziyu millatchigiro ba khud girift. Ba tashakkuli Maoizm, inchunin talimoti pragmatizmi D. Dyui va aqidai anarkhpetonu troskichiyon tasiri ziyod rasondaand. In khususan dar sharhi masalahoi amaliya, marifat, haqiqat, dar mutlaqgardonii maqomi zuri, dar aqidahoi «khalq hej ast», qallobii volyuytaristii rohbaroni siyosi ifoda yoftaast. Maoizm maqomi omili subektivi va zuriro dar siyosat mutlaq gardonda, huquqhoi demokratii mehnatkashon, mavqei ejodii mustaqilonai onhoro aslan sarfi nazar menamoyad.

Dar dahsolahoi okhir Maoizm khele tahavvul karda, az revolyusionariami chavchigi ba talimoti aksulinqilobii oshkoro guzasht. Maoizm mavjudiyati sistemeai sosialisti va muborizai du sistemai ijtimoiyu siyosii mukholif — sosialisti va kapitalistiro inkor mekunad. Talimoti «se chekhov», ki az tarafi maoiston baroi safedkunii blokirovkai Khitoy ba imperializm peshnihod shudaast, Ittifoqi Sovetiro («jahoni yakum») ba mamlakathoi mutaraqqii kapitalisti («jahoni duyum», baze mamlakathoi sosialistii Avrupo niz ba on dokhil karda meshavand) va mamlakathoi ru ba taraqqi («jahoni seyum», ki ba on maoiston Khitoy az digar davlathoi sosialistiro dokhil mekunand), muqobil meguzorad.

Dar sohai siyosati dokhili rohbaroni Khitoy bo maqsadi to okhiri asri 20 ba davlati puriqtidori militaristi tabdil dodani Khitoy naqshai polyuntaristii «chor modernizasiya»-ro peshnihod kardand.

Dar siyosati baynalkhalqi maoiston noguzirii jangi navi jahoniro targib namuda, oshkoro ba muqobili past kardani shiddati vaziyati baynalkhalqi va yaroqpartoi mebaroyand. Tashkili «fronti vasetarini yagonai baynalkhalqi» ba muqobili Ittihodi Shuravi va digar mamlakathoi sosialisti vazifai asosii strategi elon gardida ast. Maoiston ba muqobili harakati baynalkhalqii kommunisti va milliyu ozodikhohi faoliyati vayronkoriro vusat medihand. Onho nisbat ba hama mamlakathoi hamsoya davoi hududi dorand. Soli 1979 bo tajovuzi khud ba muqobili Respublikai Sosialnstii Vetnam, rohbaroni Khitoy khususiyati ekspansionistii siyosati khudro, ki tahdid ba hamai davlatho va sulhi umumi ast, fosh namudand. Partiyahoi marksistii lenini ba muqobili ideologiya va siyosati Maoizm muborizai qati mebarand.

Dar okhiri iyuni 1981 plenumi 6-umi KM Partiyai Kommunistii Khitoy shuda guzasht. Dar «Qaror»-i plenum idelogiyai maoisti hamchun «nazariyai ilmie, ki az sanjishi duru darozi tarikh guzashtaast», az khatohoi khudi Mao Sze-dun judo karda meshavad; Maoizm ba sifati «ganjinai manavii Partiyai Kommunistii Khitoy», Mao Sze-dun boshad, hamchun «marksisti buzurg, revolyusioner, strateg va nazariyotchii buzurgi proletari»-e qalamdod shudaast, ki khizmathoyash «az khatohoyash khele besh» budaand.

Pekin hozir majbur ast etirof kunad, ki dar amaliyai siyosii Partiyai Kommunistii Khitoy  dar arzi dahsolahoi okhir «tamoyuli subektivi», «kajraviho dar burdani muborizai sinfi», «shitobkori va pesh davidanho» dar sokhtmoni iqtisodi, «chunin khatoi jiddii kulli va bardavom, monandi «revolyusiii madani» joy doshtand. Ammo hamai in tavro ba qalam doda meshavad, ki Mao Sze-dun safed va yainoyathoi u pardapush karda shavand. Bo in maqsad dar «Qaror»-i mazkur tajribai musbati Partiyai Kommunistii Khitoy (tartib dodani rohi geveralii davrai guzarish, ba amal barovardani navsozihoi sosialist, platformai sezdi 8 Partiyai Kommunistii Khitoy) va dasturhoi antimarksistii Mao ba ham barobar donista shudaand.

«Qaror»-i plenumii KM Partiyai Kommunistii Khitoy daleli on ast, ki antisovetizm misli peshtara rohi asosii siyosati gegsmonistoni Pekin meboshad.

Tahlili obektivonai materialami plenumi v KM PKKh, inchunin siyosati dokhili va berunii Pekin haq budani bahohoero tasdiq menamoyand, ki sezdhoi 24, 25 va 26 KPSS, forumhoi partiyahoi barodari ba voqeahoi dar Khitoy ba amal omadaistoda doda budand.