RATIFIKATSIYa

RATIFIKATSIYa, tasdiq (az lotini ratus — tasdiqshuda va … fikatsiya), az tarafi organi olii hokimiyati davlati tasdiq shudani shartnomahoi baynalkhalqie, ki onro namoyandai vakolatdori davlat imzo kardaast. Ratifikatsiya ba organi olii hokimiyati davlati imkoniyat medihad, ki uhdadorihoi az rui shartnoma qabulkardai davlat va holathoi ba imzo rasidani shartnomaro purra dida baromada, onro tasdiq kunad. Davlat huquq dorad Ratifikatsiyai shartnomaro rad namoyad, ki in jihat dar tajribai munosibathoi baynalkhalqi joy dorad. Raddi tasdis natijai faoliyati (akti) nodurust shumorida nameshavad. Odatan muhlati ba amal barovardani Ratifikatsiya dar shartnoma nishon doda nameshavad. Masalan, IMA protokoli Jenevagii soli 1925- ro, ki muvofiqi on istifodai gazhoi bugikunanda yo digar namudhoi on va vositahoi bakteriologb man karda meshud, faqat badi 15-soli imzo shudanash tasdiq kard.

Qonunguzorii har yak davlat muayyan mekunad, ki kadom shartnoma hatman boyad Ratifikatsiya karda shavad va ka­dom organi davlat huquqi ba amal barovardani onro dorad. Dar SSSR muvofiqi moddai 121-umi Konstitutsiyai SSSR huquqi Ratifikatsiyai shartnomahoi baynalkhalqi ba Prezidiumi Soveti Olii SSSR doda shudaast. Tartibi Ratifikatsiyai shartnomahoi baynalkhalqi dar Qonun «Dar borai tar­tibi bastan, ijro namudan va bekor kardani shartnomahoi baynalkhalqii SSSR az 6 iyuli soli 1978 peshbini shudaast.

Muvofiqi moddai 12-umi hamin Qonun shartnomahoi baynalkhalqi dar borai dusti, hamkori va yorii baynihamdigari, shartnomaho dar borai raddi mutaqobilai tatbiq yo tahdidi zuri, shartnomahoi sulh, shartnomahoi sarhadho territoriyavii SSSR bo dtgar davlatho va gayra hatman bond Ratifikatsiya shavand. Qonun hamchunin tasdiqi shartnomahoero, ki hangomi bastani on tarafho ba Ratifikatsiyai minbadai on qaror dodaand, peshbini mekuned. Prezidiumi Soveti Olii SSSR inchunin metavonad di­gar shartnomahoi baynalkhalqi (shartnomahoi savdo va shartnomahoi oid ba hamkorii iqtisodii SSSR bo digar mamlakathoi khoriji)-ro Ratifikatsiya kunad.

Ratifikatsiya ba vositai akti makhsus ba amal barovarda meshavad (dar SSSR chunin akt Ukazi Prezidiumi Soveti Olii SSSR meboshad). Ratifikatsiyaro har yak davlat ba tariqi gramota (gramotai ratifikatsioni) tartib medihad, ki dar on organi shartnomaro tasdiqkunanda nishon doda, matni shartnomaro meorand. Hamchunin qayd mekunand, ki shartnoma az ta­rafi davlati tasdiqkunanda rioya karda khohad shud. Dar poyoni on imzohoi zaruri va muhr meguzorand. Hangomi bastani shartnomai dutarafa va Ratifikatsiyai on tarafayn gra­motat tasdiqi (ratifikatsioni)-ro mubodila mekunand. Hangomi tasdi­qi shartnomahoi bisyortarafa davlathoi ishtirokkunanda gramotahoi tasdiqii (ratifikatsionii) khudro ba yagon davlat (ba shakli depozitari) baroi nigahdori mesuporand.

S. Qosimov.